Samyakdarshan ane Aatmshakti

Author(s): Mumukshu
Publisher: Rasikbhai Shah

Page 99

પર્યાયમાંથી ફંપ છુટી તારી સાદિ અનંત એવી અકંપ-નિષ્ક્રિયત્ન શકિત પૂર્ણપણે પ્રગટશે એટલે કે સિધ્ધદશા પ્રગટશે. ૨૪. નિયતપ્રદેશત્વ શકિત-અસંખ્યાત પ્રદેશીપણાં રૂપ શકિત
જે અનાદિ સંસારથી માંડી સંકોચ વિસ્તારવાળો છે અને ચરમ શરીરના પરિણામથી ૧૩ પ્રમાણ ઊણા પરિમણે અવસ્થિત થાય છે એવું આત્મ-અવયવપણું જેનું લક્ષણ છે એવી નિયત પ્રદેશત્વ શકિત આત્માની છે.
આત્માનું ક્ષેત્ર શરીર પ્રમાણ છે, પણ તેનું સામર્થ્ય અપરિમિત અને અનંત છે.
નિયત પ્રદેશત્વ શકિત એટલે આત્મા અસંખ્યાત પ્રદેશ છે, અને સમસ્ત સંસાર પર્યાયમાં તેની સંખ્યામાં વધઘટ થતી નથી. એટલા જ પ્રદેશો સિધ્ધ અવસ્થામાં પણ રહે છે. તેને સમતા-સમપણાના લક્ષણરૂપ પણ કહેલ છે. •
જીવ સિદ્ધદશાને પ્રાપ્ત થતાં તે સંકોચ વિસ્તારનું ભોજન મટી જાય છે, પણ સંસાર અવસ્થામાં અસંખ્યાત પ્રદેશો સંકોચ વિસ્તાર શરીરના લશે પામે છે. પ્રદેશમાં સંકોચ કે વિસ્તાર નથી પણ અસંખ્યાત પ્રદેશો નાના શરીરમાં સંકોચાઈને રહે છે અને મોટું શરીર મળતાં વિસ્તાર પામે છે.
લોકાકાશના જેટલા અસંખ્ય પ્રદેશો છે તેટલા એક જીવનમાં પ્રદેશો છે. આત્મા અવયવી છે અને પ્રદેશ તેના અવયવ છે.
આત્માના અસંખ્ય પ્રદેશી ક્ષેત્રમાં એક પ્રદેશે અનંત ગુણ વ્યાપકપણે રહેલા છે તેને તિયપ્રચય કહે છે. તેના એક પ્રદેશમાં બીજા પ્રદેશનો અભાવ છે. આત્માના અસંખ્યપ્રદેશો સર્વત્ર અનંત ગુણોથી વ્યાપક છે તેમાં એમ નથી કે ગુણનો અમુક અંશ એક પ્રદેશમાં ને અમુક અંશ બીજા પ્રદેશમાં હોય. આત્માના પ્રદેશોમાં કોઈ પ્રદેશ ગુણથી હીન કે અધિક નથી. જે કાંઈ છે તે સર્વસ્વ નિયત અસંખ્ય પ્રદેશમાં જ છે, અસંખ્યાત પ્રદેશની બહાર તારું અસ્તિત્વ જ નથી. માટે પરદ્રવ્યથી વિરામ પામી અનંતગુણ સ્વભાવમય એક સ્વદ્રવ્યને જ જો. તેથી તને જ્ઞાન, સુખ અને શાંતિની પ્રાપ્તિ થશે.
૨૫. સ્વધર્મવ્યાપકત્વ શકિત પોતાના અનંત ગુણો અને પોતાની નિર્મળ પર્યાયોમાં આત્મા વ્યાપે એવો એનો સવર્ધમવ્યાપકત્વ ગુણ છે. શા માટે મૂઢ અજ્ઞાની જીવ તું નિજ
૯૭.