________________
સમ્યગદર્શન આદિ નિર્મળ પર્યાયની સિધ્ધિ માટે તું સિધ્ધ સમાન નિજ આત્મદ્રવ્યમાં જો; શુધ્ધ એક સ્વરૂપનું જ આલંબન કર. એક આત્મા જ બધી નિર્મળ પર્યાયોમાં પ્રસરી જાય છે એવી તારી અનેકત્વશકિત જાણી, નિમિત્ત અને ભેદનું લક્ષ રાખી શકિતવાન ધ્રુવ એવા એક આત્મદ્રવ્યને આશ્રય કર; સ્વ-સન્મુખતા કર; તેમ કરતાં જ પર્યાયો ક્રમે નિર્મળપણે પ્રગટ થાય છે. આ જ ધર્મ છે, આ જ માર્ગ છે.
એકત્વ અને અનેકત્વ-બન્ને સ્વભાવરૂપ આત્મા પોતે જ અનેક પર્યાયરૂપ થાય છે એવી એની એકત્વ અનેકત્વ શકિત છે.
૩૩. ભાવશકિત આત્મામાં એક ભાવશકિત એવી છે કે તેની કોઈ એક નિર્મળ પર્યાય વર્તમાનમાં વિદ્યમાન હોય જ છે. જે સમયમાં ભાવશકિતનું પરિણમન થાય છે તે સમયે નિર્મળ પર્યાય વિદ્યમાન હોય છે. અનંત ગુણોની નિર્મળતારૂપ પર્યાય વર્તમાન વિદ્યમાન હોય જ છે. એવું આ શકિતનું સ્વરૂપ છે. અહીંયા શકિતનું જેને પરિણમન થયું છે એવા સમ્યફષ્ટિની વાત છે જેને ભગવાન આત્માની અંતર પ્રતીતિ થઈ, જ્ઞાનમાં નિજ જ્ઞાયક જણાયો, નિર્મળજ્ઞાન સાથે અનાકુળ આનંદ પ્રગટ થયો તેને ભાવશકિતનું પરિણમન થયું છે. જેથી તેને વર્તમાન નિર્મળ અવસ્થા વિદ્યમાન જ છે.
ભાવશકિત છે તે પારિણામિકભાવે છે. તેનું પરિણમન થાય છે, તે ઉપશમ, ક્ષયોપશમ અને ક્ષાયિક એવા ત્રણ ભાવરૂપ હોય છે. દ્રવ્ય સ્વભાવની દષ્ટિપૂર્વક જેને ભાવશકિતની પ્રતીતિ થઈ છે તેને ભાવશકિતના કાર્યરૂપ નિયમથી નિશ્ચિત નિર્મળ અવસ્થા વિદ્યમાન હોય છે. - ' દરેક શકિત વીતરાગ સ્વરૂપ છે. શકિત અને શકિતવાનને ઓળખી જયાં દ્રવ્યદૃષ્ટિ કરે ત્યાં વીતરાગી પર્યાય પણ વિદ્યમાન થાય છે; રાગ એમાં વિદ્યમાનપણે છે જ નહીં. પોતાને પણ જાણે ને રાગને-પાનેય જાણે એવા સહજ જ એનો સ્વપર પ્રકાશક સ્વભાવ છે, તે જ્ઞાનની દશાથી પ્રગટ થઈ છે, રાગને લીધે નહિ, તેમાં રાગનો તો અભાવ જ છે. આ વર્તમાન નિર્મળ અવસ્થા હોવારૂપે ભાવશકિત છે.
૧૦૩
