Samyakdarshan ane Aatmshakti

Author(s): Mumukshu
Publisher: Rasikbhai Shah

Page 85

આ, વીર્યશકિત આત્માના અસંખ્યાત પ્રદેશમાં વ્યાપક છે. અને આત્માનો અસંખ્યાત પ્રદેશ તે સ્વદેશ છે તેમાં સર્વત્ર વીર્યશકિત વ્યાપેલી છે.
* ભગવાન આત્માનું સ્વક્ષેત્ર સ્વભાવથી વીર્યશકિતથી ભરપુર છે જેના વડે અતીન્દ્રિયજ્ઞાન, આનંદરૂપ જ્ઞાન અને આનંદનો પાક ઉપજે છે.
જ્યારે આત્મા સ્વસ્વરૂપનો અંતરંગમાં અંતર્મુખ થઈ સ્વીકાર કરે ત્યારે સ્વસ્વરૂપની પ્રગટતા કરનારું વીર્ય સહજ છૂરાયમાન થાય છે અને તેની સાથે નિજ જ્ઞાનાનંદ સ્વભાવનાં જ્ઞાન-શ્રધ્ધાન ઉદય પામે છે. તે સમયે પ્રગટ થતાં અતીન્દ્રિય ઉપજે છે તે વચનાતીત અને ઉપમારહિત હોય છે.
આત્માનું વીર્ય તો તેને કહીએ જે પર્યાયમાં પોતાના અનંત ગુણસ્વભાવોના સ્વરૂપની રચના કરે, અનંત ગુણોની નિર્મળ પર્યાયો પ્રગટ કરે તે આત્માનું વીર્ય છે. સ્વસ્વરૂપની રચના કરનાર વીર્યશકિતનાં ધારક આત્માને જે દેખતો નથી અને પુણ્યપાપની રચના થાય તેને જ આત્માપણે દેખે છે તે મિથ્યાષ્ટિ છે, અજ્ઞાની છે. રાગભાવ ગમે તેવો મંદ હોય તો ય તે બંધભાવ છે, ચૈતન્યની વિરુધ્ધ જાતિનો છે.
આત્મા પોતે જ પોતાના સ્વવીર્યથી કર્તાદિ ષકારક રૂપ થઈને પોતાની સમ્યગ્દર્શનાદિરૂપ નિર્મળ પર્યાયને રચનારો પોતે જ અનંત શકિતમાન ભગવાન છે. જેમ પરમાણુ ૧ સમયમાં ૧૪ રજૂલોક પ્રમાણ ગમન કરે એ પરમાણુની ગતિનું વીર્ય છે, તેમ ભગવાન આત્મા એક સમયમાં ત્રિકાળવર્તી સર્વ લોકાલોકને સાક્ષાત્ જાણી લે એવું એની સર્વજ્ઞ શકિતનું વીર્ય છે. આ વીર્ય ગુણ સ્વભાવથી જ એવો છે કે આત્મા કોઈ પરની કે વિકારની રચના કરી શકે નહિ. આત્મા પોતે જ પોતાની પર્યાયની રચના વીર્યશકિત વડે કરે છે. પોતાની વીર્યશકિત જાણી અભેદ ચિત્માત્ર નિત્ય આનંદસ્વરૂપ આત્મવસ્તુમાં તન્મય થઈ પ્રવર્તવું તે ધર્મ છે, તે મોક્ષમાર્ગ છે.
આત્માનું અસંખ્યપ્રદેશ વીર્ય સુખસ્વરૂપ છે. અસંખ્ય પ્રદેશમાં જેનો નિવાસ છે, તેને અતીન્દ્રિય આનંદનો અનુભવ થાય છે. પોતાના દ્રવ્ય-ક્ષેત્રકાળ-ભાવમાં પોતાનું કામ કરે તે પોતાનું વીર્ય છે.
પ્રભુ તુમ જાણંગ રીતિ, સરવ જગ દેખતા હો લાલ; નિજ સત્તાએ શુધ્ધ, સહુને લેખતા હો લાલ.