Samyakdarshan ane Aatmshakti

Author(s): Mumukshu
Publisher: Rasikbhai Shah

Page 84

“હે જીવ ! કયા ઈચ્છત હવે? હે ઈચ્છા દુઃખમૂલ” જબ ઈચ્છા કે નાશ તબ, મિટે અનાદિ ભૂલ.”
માટે ઈચ્છામાત્રથી વિરામ પામી સુખના ભંડાર એવા સ્વસ્વરૂપમાં ગુપ્ત થઈ જા. સમયસાર કળશમાં-મંગળાચરણમાં શ્રી અમૃતચંદ્રાચાર્ય કહે છે કે
નમઃ સમયસારાય સ્વાનુભૂલ્યા ચકાસતો !
ચિસ્વભાવાય ભાવાય સર્વ ભાવાન્તરચ્છિદે છે સમયસારરૂપ સ્વાનુભૂતિરૂપ એટલે રાગરહિત જ્ઞાન અને આનંદથી ભરેલું મારૂં સ્વરૂપ છે તેને હું નમન કરું છું. સત્તાસ્વરૂપ આત્મપદાર્થ ચિસ્વભાવમય છે એટલે કે જ્ઞાનદર્શનમય છે એવો સર્વજ્ઞસ્વભાવ મારો છે. સર્વજ્ઞ સ્વભાવ સ્વાનુભૂતિ દ્વારા પ્રાપ્ત થાય છે.
સુખશકિતથી ભરેલા આત્મામાં એકાગ્ર થતાં સુખના સંવેદનની દશા પ્રગટ થાય છે. સુખનિધાન આનંદ સ્વરૂપ ભગવાન આત્મા છે. પ્રમાદ છોડીને, વિષયો તરફનું વલણ છોડીને પોતાના ભગવાન આત્માને એકાગ્ર થઈ નીરખવો, ભજવો તે સુખનો ઉપાય છે.
૬. વીર્યશકિત - પુરૂષાર્થ ” પોતાના સ્વભાવના) સ્વરૂપની રચના કરે, સ્વરૂપને ધારી રાખે એવો જે આત્માનો સ્વભાવ તે વીર્યશકિત છે.
અનંતગુણનો સ્વામી આત્મા અનંતનાથ ભગવાન છે. તેની સમદર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર, અનાકુળતા, અતીન્દ્રિય આનંદ, સમ્યવીર્ય ઈત્યાદિ નિર્મળ પર્યાય રચે તે વીર્યશકિત છે. આત્મામાં જે વીર્યશકિત છે તે નિર્મળસ્વરૂપની રચના કરવાના સામર્થ્યરૂપ છે. શકિતમાન દ્રવ્યમાં અંતર્દષ્ટિ કરી કે તત્કાલ સ્વરૂપને પ્રગટાવનાર વીર્ય પર્યાયમાં પ્રગટ થયું. આમ દ્રવ્યમાં વીર્ય, ગુણમાં વીર્ય અને પર્યાયમાં વીર્ય-એમ દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયત્રણેમાં વીર્યશકિત વ્યાપક થાય છે.
સમયસારના બંધ અધિકારમાં કહ્યું છે કે :- ભગવાન આત્મા શુધ્ધ, બુધ્ધ, નિર્વિકલ્પ અને ઉદાસીન છે. શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી પણ કહે છે કે -
શુધ્ધ, બુધ્ધ, ચૈતન્યધન, સ્વયંજયોતિ, સુખધામ, બીજું કહીએ કેટલું કર વિચાર તો પામ.