________________
– ૧૫૪ કે
સમરું પલપલ સુવ્રત નામ
-
અધ્યયનમાં દ્ધ, નિયુદ્ધ વગેરે યુદ્ધ-વિદ્યાઓ શીખવાની હોય છે, ને તેમાં શરીરનો ઉપયોગ અનિવાર્ય બને છે.
રાજા : તો હવે એ ઝટ એને શીખવાડો ને! વાર શેની છે? " ઉપાધ્યાયે હસીને કહ્યું : મહારાજ! કુમારને હજી માત્ર તેર જ વર્ષ થયાં છે. તેની પ્રજ્ઞા તીવ્ર ભલે હોય, પણ શરીર તો હજી કિશોરવયનું કુમળું જ ગણાય; આવા શરીરવાળાને યુદ્ધના બળપ્રયોગવાળા દાવ-પેંતરા ન શીખવાય તે તો આપ પણ સ્વીકારશો
મારા હિસાબે હજી બે વર્ષ જવા દેવાં પડે. કુમાર પંદર વર્ષનો થશે ત્યારે તેની કાયા જરા કસાયેલી થઈ ગઈ હશે. પરિશ્રમ માટે તે સમર્થ પણ બન્યો હશે. ત્યારે તેને પ્રયોગાત્મક અધ્યયન શરૂ કરાવવામાં આવશે, ને ૨-૩ વર્ષમાં જ તેમાં પણ તે નિષ્ણાત થઈ
જશે.
પણ આપ અધૃતિ ન કરો. બીજા કોઈની પણ સરખામણીમાં આપણા કુમારે ઘણી ઝડપથી બધી કળાઓ હસ્તગત કરી છે, તેમાં કોઈ શંકા નથી. બીજાને જે શીખવામાં બાર કે પંદર વર્ષ લાગે, તે બધું જ કુમારને દસ વર્ષોમાં જ પ્રાપ્ત થઈ જશે, તે કાંઈ જેવી તેવી વાત નથી. મહારાજા
રાજા સંતુષ્ટ થયા.
ઉપાધ્યાયે રાજાને વિનંતિ કરી : મહારાજ! આપ છેલ્લે પધારેલા ત્યારે કુમારને શબ્દશાસ્ત્ર ચાલતું હોઈ, આપે તે વિષયમાં તેની પરીક્ષા લીધેલી. આજે મારી ઈચ્છા છે કે આપ તેની કવિત્વશક્તિની કસોટી લ્યો. તેને હમણાં જ કાવ્યશાસ્ત્રનું પઠન પૂરું થયું છે.
રાજાએ સંમતિ દર્શાવતાં જ ઉપાધ્યાયે કુમારને બોલાવ્યો. કુમાર દોડતો આવ્યો ને પૂજ્યોને પ્રણામ કરી અનુમતિ મળતાં આસને બેઠો. કસોટી માટે તે સજ્જ હતો.
રાજાએ તેને વિવિધ છંદો વિશે, અલંકારો વિશે, સંસ્કૃત તેમજ પ્રાકૃત અને અપભ્રંશ વગેરે ભાષાઓમાં કાવ્યરચના વિશે એક પછી |
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
