________________
–
શ્રીવર્ગ
કે ર૩૭
પણ રાજાથી ન રહેવાયું. તેણે પૂછી દીધું : કુમાર! અશ્વમાં કાંઈ ખોડખાંપણ છે? હોય તો કહો ને!
મહારાજ! અશ્વ આપની સમક્ષ જ છે. આપ જોઈ જ રહ્યા છો, પછી મારે શું કહેવાનું હોય?” કુમારે મોઘમ જવાબ વાળ્યો.
આથી રાજાનો વહેમ વધ્યો. તેમણે આગ્રહ કર્યો કે કાંઈક ગરબડ છે, જે અમે નથી કળી શકતા; પણ તમારી નજરમાં પકડાઈ ગઈ છે એ નક્કી; કહો ને!
કુમાર કહેઃ માઠું ન લગાડો તો કહું.
રાજા કહે : અરે કુમાર! એ શું બોલ્યા? તમે હમેશાં અવિરુદ્ધ અને સાચું જ બોલો છો, એની અમને ખાતરી છે. તમે કહો ને અમે માઠું લગાડીશું? જરા પણ દહેશત રાખ્યા વિના જે હોય તે કહો.
એટલે કુમારે રાજાને કહીને અશ્વરાજને પોતાની નજીક બોલાવી લીધો. તે પણ અશ્વ પરથી ઊતરીને આવી ગયો.
તેના આવ્યા પછી કુમારે રાજાને ઉદ્દેશીને કહ્યું : મહારાજ! આ અશ્વને શિક્ષા તો ઉત્તમ આપવામાં આવી છે. પરંતુ એને બાહરી શિક્ષા જ મળી છે, આંતરિક એટલે કે અંદરની શિક્ષા નથી મળી.
રાજા મૂંઝાયો. કહે : કુમાર! કાંઈ સમજાય એવું કહો. આ તમારી વાતમાં અમને તો કાંઈ સમજ ન પડી. અમે તો પહેલાં પણ આ અશ્વરાજ પાસેથી ઘણા અશ્વો લીધેલા છે. અને તે બધા નગરની બહાર જ શિક્ષા પામેલા છે, અંદર નહિ. અને એ બધા અશ્વો છે તો શ્રેષ્ઠ. એટલે બહાર અને અંદર એમ કહીને તમે શું કહેવા ચાહો છો? તે સમજાવો.
કુમારે વિનયપૂર્વક કહ્યું : મહારાજ! બહાર-અંદર એટલે નગરની બહાર કે અંદર, એવો મારો આશય નથી. હું જરા જુદા અર્થ-સંદર્ભમાં બોલું છું. બહારની શિક્ષા એટલે અશ્વની દૈહિક તાલીમ. અને અંદરની શિક્ષા એટલે એના ચિત્તની તાલીમ.
આપણા અશ્વરાજે અશ્વને શારીરિક તાલીમ તો શ્રેષ્ઠ કક્ષાની
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
