________________
જુઓ કમળ જમીન પર છે, છતાં આકાશમાં રહેલા સૂર્ય સાથે એવી પ્રીતિ ધરાવે છે કે, નજર સૂર્ય સામીજ રાખે છે. તેથી કરી જળમાં હોવા છતાં તે નિર્લેપ રહે છે, તેમ જે આત્મદૃષ્ટિ છે, તે સંસારમાં હોવા છતાં અનંત સૂર્યના સૂર્યજેવા શુદ્ધ આત્મા તરફ દૃષ્ટિ કરી રહ્યા છે, તેથી તેને સંસારને લેપ લાગતો નથી.
વળી જવાર સૂરત થાય છે, ત્યારે કમળ વિચાઈ જાય છે, અર્થાત પિતામાં પાણી આવી જવા દેતું નથી અને અતરથી સૂર્યનું ધ્યાન ઘરે છે. તેમ આ મદ્રષ્ટિ પણ ધ્યાનસ્થ રહી આત્માને જ જુએ છે. સૂર્ય જેમ અસ્ત પામે છે, તેમ આત્મા પણ કર્મમલથી અવરાય છે, પણ ધ્યાન માટે કર્મમલ દૂર થઈ સ્થાટિકવત્ આત્મા સદા તિરૂપ પ્રકાશી રહે છે.
વળી ખાણમાંથી નીકળતી વખતે તેનું ને મારી સાથે હોય છતાં તેનું જેમ માટી થતું નથી. તેમ આત્મા અને કર્મ પ્રારંભથીજ સાથે છે, તથાપિ આમ કર્મરૂપ થાય નહિ એટલે કે જડ રૂપ થાયજ એવી તેને ઉપાધેિ ઘટે જ નહિ.
માટી સુવર્ણને લાગેલી હોય છે, એમ ખાણ ખોદનારા જાણે છે. તથાપિ આખે વખત માટીદષ્ટિ નહિ પણ સુવર્ણદષ્ટિ રાખી સુવર્ણ પ્રાપ્તિની જ ઈચ્છા રાખી માટી દૂર કરવાના ઉત્સાહમાં જ પ્રયત્નવાન થઈ સુવર્ણ પ્રાપ્ત કરે છે તેમ આ પણે પણ કર્મણિ ન કરતાં આત્મા તરફ દષ્ટિ રાખી કમરૂપી માટી દૂર કરવા - ત્યાહવાનું પ્રયત્નવાન થવું કે નિર્મળ સુવર્ણ સરખો આત્મા પ્રગટ થઈ રહે.
નિરંબર-અંજન એટલે લેપ અને નિ: એટલે રહિત. આત્માની પરમતિ લેપરહિત છે. જે સાકાર હોય તેને લેપ હોય, પરતુ આત્માને નિરાકાર છે તે તેને લેપ તે કેમ લાગે?
જેમ જળમાં રહેલું કમળ પુએ જળના સ્પર્શ રહિત હોય છે તેમજ સારરૂપી જળમાં વૈદરાજલોકરૂપી જળમાં રહેલ આત્મારૂપી કમળ નિલે પહે ય છે.
આ પ્રમાણે જે કેઈના આલંબનની અપેક્ષા રાખતું નથી. એવી આત્મા ની પરમજ્યોતિરૂ૫ આધાર યુક્ત વસ્તુઓ શી શી છે, તે જણાવી રહ્યા છે, જેને કંઈ આકાર નથી એવો નિરાકાર આત્મા પરમજ્યોતિમયે આકારવાળા પદાર્થોને ભાસમાન કરી રહ્યા છે.. *
જેને વિકલ્પ નથી એવી આત્માની પરમ જ્યોતિ સુખદુઃખાદિ અનેક વિક ને સમજાવી રહી છે. જેને કંઈ શગ નથી એવી નિરામય આમાની પરમ
