________________
(૧૩) લાગણી થઈ આવે છે, રાગદ્વેષ પણ થાય છે. ઘણાકના જાણવામાં હશે કે કેટલાએ- - છે કે મનુષ્યો કે જેઓને આ ભવમાં આપણે કઈ દિવસે સમાગમ પણ ન થયો હોય
તેવા માણસે ઉપર પણ આપણને રાગદ્વેષ થઈ આવે છે, અર્થાત કેટલાકને જેવાનું ગમે છે ને કેટલાકને નહિં. કેટલાકની સાથે વાતચિત કરવાનું આપણને મન થાય છે અને કેટલાએકની સાથે બીલકુલ નહિ. આના કારણે જન્માંતરનાં ગુમ ભંડારમાં છે, પરંતુ તે કારણોના કાર્યો આપણે આ ભવમાં થતા રાગદ્વેષથી જાણી. શકીએ છીએ.
વિભાવિક વસ્તુઓને જેમ નાશ સંભવે છે, તેમ રાગપ પણ અના િહેવા છતાં વિભાવિક હોવાથી નાશ પામે છે. શબ્દાદિ પાંચ વિષયો અને સાંસારિક બતિઓ, જેના પર રાગદ્વેષની વૃત્તિઓ થાય છે તેવા વિષયોથી અને વ્યક્તિઓથી જે ઘણે કાળ દૂર રહેવામાં આવે તો તે વૃનિઓ નિમિત્ત વિના સુકાઈ કરમાઈને મરી જાય છે. જેમ એક, મનુષ્યને ઓસામણ પીવાનો રાગ હોય અને એ એસામણુ પીવાથી ઘણેજ કાળ દૂર રહે, તે ઓસામણ પીવાની તે રાગવૃત્તિ સુકાઈ જાય આજ પ્રમાણે છેષની વૃત્તિ પણ નિમિત્ત ન મળવાથી સુકાઈ જાય છે.
આ ઉપરથી સમજાશે કે રાગદ્વેષ આત્માના વિભાવિક ગુણો હોવાથી નાશ પામે છે. સ્વભાવિક હોય તો તેમ બને નહિ.
રાગપને જીતવાની એક બીજી યુક્તિ પણ કામે લગાડી શકાય એ યુક્તિમાં રાગ અને દ્વેષને છેતરવાની કળા છે.
જેને જેના ઉપર રાગ થતા હોય તેજ રાગ તેનાથી ઉત્તમ વરતુપર કે તેના થી ઉત્તમ ગુણે પર કરાવતા જવું.
જેને પ થતું હોય તેને તેનાથી અધમ વસ્તુ પર કે અધમ પર પ કરાવતા જવું અંતે પરવરતુ જે અશાશ્વત છે, તેના પર રાગ ખેંચાવી લઈ સ્વવસ્તુ પર લઈ જવો, સ્વગુણે જે શાશ્વત છે તેના પર રાગ કરવો. આથી પ્રશસ્ત રાગને વધારે અને અપ્રશસ્ત અને ઘડાડે થશે. રાગ અત્યંત સુજનોમાં અને હેપ અત્યંત દુર્જન પર રહેશે, પછી વિચારવું કે દુર્જન બિચારે શું કરે ? જડકમના દેશથી અશુભ આચરે છે માટે પી જનને કહેવું કે તારે જેટલા
ષ કરે હોય એટલે બધા એ કર્મ ઉપર ઠેલવને ? ત્યાર પછી એમની પાસે વિચાર કરાવે કે માણસ સારું કે નઠારું શુભ-અશુભ કર્મને લીધે કરે છે માટે
