________________
(૧૧૫) પર દયાળુ થશે, અને તે દયાપૂર્વક પછી સર્વ જીવો પર દયા કરશે તે તે જીવ પણ કેવળી થાય એમાં આશ્ચર્ય નથી.
જે જીવો પ્રથમ પદયાથી શરૂ કરી, છેલે સ્વદયાપર આવે છે તેઓ ખોટા છે એમ કહેવાનો હેતુ નથી. કારણકે સમુદ્રમાંથી વરાળરૂપે ચડેલું પાણી આકાશમાં વાદળાં થઇ, પર્વતપર વસી ત્યાંથી નદી રૂપે પ્રવાહી અંતે નિજસ્થાન એટલે સમુદ્રમાં આવશે.
હવે જિન શાસનની ખૂબી એ છે કે પહેલા સ્વદયા અને પછી પદયા. પહેલા જમણે કાન અને પછી ડાળે. •
અને કહેવું પડે છે કે પ્રથમ પદયા કરનાર દયાને પિતાના અંતરમાં યથાર્થ ઓળખ્યા વિના પિતાને ભુલી જાય છે, તેમ સ્વદયા કરનારા પણ કેટલાએક પરને ભુલી આપમતલબીયા બની જાય છે. પરંતુ સ્વદયા કરતાં પરને હાનિ બીલકુલ ન થાય તે જ તે ખરી સ્વદયા છે તેમજ પદયા કરતાં સ્વને બીલકુલ હાનિ ના થાય, પરંતુ આનંદ રહે તો જ તે ખરી પરાયા છે.
ધ્યાનમાં ચડતાં દયા સ્વપને ભુલાવી, ધ્યાનીને દયારૂપ જ્યારે બનાવે છે, ત્યારે સ્વપરનાં વિચાર વિના જ્યાં દુઃખ હોય છે ત્યાં દયા આવી દુ:ખીને શાંતિ આપે છે, પછી તે સ્વને છે કે પરને
આમ રાગ દ્વેષને જય સરલ લાગે છે. પરંતુ ઉપર કહેવામાં આવ્યું કે જિનશાસન મહા પુણ્યને પ્રાપ્ત થયું તે અને તેમાં પ્રથમ સ્વદયા કરવાનું સાંભળ્યું એ પણ ઠીક પરંતુ જ્યાં સુધી સ્વદયા કરતા ન આવડે ત્યાં સુધી સ્વદયા બોલવા રૂપ છે કારણકે સ્વદયામાંજ પરદયા - માઈ જાય છે એમ શાસ્ત્ર કહે છે. શ્રી વીરભગવાન પિતાને શ્રી મુખે કહે છે કે
જ્યાં સ્વદયા છે ત્યાં પરદયા આવી જાય છે. અને તેને આપણી વિચાર દૃષ્ટિએ જોતાં આપણને પિતાની મતિ પ્રમાણે પણ યોગ્ય જણાય છે. માટે સ્વદયાનું અભિમાન રાખી પરને નિંદવા નહિ. પણ પરી પણ દયાજ કરવી અને ન થાય તે મધ્યસ્થ રહેવું.
જુઓ કેટલાક આપણું પવિત્ર થતાં જેનેશ્રાવક જેનો માત્ર કેટલીક વનસ્પતિને ત્યાગ કરી, રાત્રિ ભોજનનો ત્યાગ કરી, પોતાના આત્માને પાપ કરતે બચાવે છે. પરંતુ તેમ કરતાં તે વનસ્પતિના છે અને રાત્રિ ભોજનમાં મરતાં ત્રસ છે પણ બચી જાય છે. આમ સ્વદયા સાથે પરયા પણ જેટલે જેટલે અંશે
