________________
( ૮ )
માનવ અરે માનવ બાંધવોના પણ મન ઉથલ પાથલ કરી મુકે છે. અને અનેકને સાચજૂઠા કરી મુકે, અથવા પવિત્ર મોઢામાં નિંદાના કાદવ પરસ્પર ભરી મુકે છે, એ મને જય નહિ હેવાનું જ કારણ છે.
અત્રે કહેવું પડે છે કે, મને જય ધજય કર્યા પછી પણ થયો હોય તે ઠીક પણ જે પૂર્ણ મનોજ જ્યાંસુધી ન થયો હોય ત્યાંસુધી કેધ વગેરે અને ઈદ છે વગેરે પણ પોતાની વસ્યતામાંથી છૂટી અનર્થ કરી મુકે છે. માટે મને જય વિષે અત્રે કાંઈક વિશેષ જણાવવાની અપેક્ષા રહે છે. માટે–
કેઈ વખતે કઈ માણસ આવા મહાત્મા જનેમનેજયને ! ને કે આપણે તેમાં થએલ હોય તે આપણો દેશ ત્રીજે ઉપાય. ( કાઢે તો કંઈ નહિ. કારણ કે તેમાં ત્રણ પ્રકારના
લાભ હોય છે. જે દેશ આપણામાં હેય તે તેના ચેતવવાથી આપણને લાભ છે. જે ન હોય તે હવે પછી આવે નહિ તેને માટે તેના ચેતવવાથી ચેતના રેવાઈ. અને કદાપીનજ આપણામાં આવવાના હોય, એટલે કે બળદોષ ન જ હોય કે અત્યંત સૂકમ હેય અર્થાત આપણે શુદ્ધ સ્ફટિક જેવા હેઈએ તે છતાં દેષ કંઈ આપણું આચાર વિચારને જોઈ કાઢે તે જાણવું કે એ દોષ કરનાર પામર જીવ પર મધ્યસ્થ રહેવું. કારણ એમાં એટલું જ હોય કે, જેવા વિચાર આચાર જોઈ તેણે આપણામાં દોષ જે તે દોષ આપણું માં નથી. પણ તેવા વિચાર આચાર દેવા પિતે દેલવાન થઈ જાય છે. એ વાત તેણે કહી દીધી.
એક વેળા આ લેખક મુંબઈ પાંજરાપોળની ગલીને નાકે જરા અંદરના ભાગે એક સુંદર નવયૌવના સ્ત્રી સાથે વાત કરતા હતા. તે વેળા ત્યાંથી કઈ યુવાન પુરૂષ પસાર થતા હતા તેમાંના બે પુરૂષો આ લેખક વિશે વાત કરવા લાગ્યા કે આ લેખમાં વિષદોષ હોવા જોઈએ. નહિ તે આવી એકાંતમાં આમ હેય નહિ. હવે જેની સાથે લેખક વાત કરતો હતો, તે લેખકની બહેન હતી. પરંતુ આવો પ્રસંગ બને ત્યારે ખેદ ન પામતાં એ જોનાર લેખકની સ્થિતિમાં હોય, અને એ પરાણે કે સ્ત્રી સાથે વાતચીત કરતા હોય તે કંઈ ગેટાળો હેય એમ સમજવું
આપણે તે માત્ર અરીશા થએલા હોવાથી તેઓ કેવા છે, તેમના અરીસારૂપ છીએ. અરીસા પાસેથી પસાર થનાર માણસનું પ્રતિબિંબ આપણુમાં પડે. સ્ફટિક જેવા નહિ અને અરીસા જેવા કહેવામાં એવું છે કે આપણે જે જે હજી સુભતર ક્રિયા કરીએ છીએ તે કિયાની પછવાડે કલઈ હોવાથી આપણાં
