________________
- મિણસ્થ–પરમજતિ પ્રગટ થવાની સરલમાં સરળ રીત કઈ તો તે આટલીજ કે મનમાં એવું દઢ કરવું કે પર એટલે દ્વવ્યાદિને જેવુંજ વૃથા છે એમ નકી કરી સ્વરૂપને જોવું એ પ્રશંસનીય છે એમ પક ગણવું એટલે આપોઆપ પરમજતિ પ્રગટ થવા લાગી. તેપણ એટલે સુધી કે તે ક્ષાણુમેહગુણસ્થાનક પર આવી આદિ અ. નંતે પરમજતિમાં મગ્ન રહેવાશે અને વધારે કે અખંડ આ સ્થિર જતિમાં એજ આત્મસ્વરૂપ,
જેમ માણસ જીવ છે, પરંતુ તેમાં જીવ નીકળી ગયો પછી તે જેવો અયોવ્ય લાગે છે. તેમ સર્વ પદાર્થ જીવ ગયા પછી નિરર્થક છે. તેમ પરરૂપને જેવું એ મુદડાને જોવા જેવું છે–નિરર્થક છે. પર ચૈતન્ય અને સ્વચૈતન્યને જેવું જે સુલભ છે તે સાર્થક છે કારણકે, ચેતનને ચેતનતે જોઈ શકે છે.
આંખવડે જે દેખે છે, તે ચૈતન્ય અને ચૈતન્ય કેને દેખે છે. પોતાના જેવા ચૈતન્ય સ્વરૂપ સ્થિતિ વિના આંખથી પરરૂપ દેખાય છે માટે સ્વરૂપમાં રહી જતાં સર્વત્ર ચૈતન્ય ચૈતન્યને નિહાળતે માલુમ પડશે. ચિત જ જ્ઞાન પ્રત્યક્ષ આ જગતમાં–આ વિશ્વમાં દરાજ લોકમાં સર્વત્ર પ્રકાશક પ્રતીત થશે. આ વાત જે શ્રદ્ધા ગમ્ય છે તે બુધિગમ્ય થશે. એટલું જ નહિ પણ અનુણવગમ્ય પણ થઈ રહેશે
માણસો ચૈતન્યની સાથે જ વાત કરે છે. કારણકે ચિતન્ય ગ્રામે માણસન હોય તે ઉત્તર કોણ આપે ? આમ સકર્મજીવો પરસ્પર એક બીજાને આંખકારે દે ખે છે અને મુખ્ય કાર્યદ્વારાએ વાત કરેકાન સાંભળે છે. નિશ્ચય આત્મા તે જ્ઞાતા હોવાથી તેને જાણી રહ્યા છે.
પિતાને જેવું કેમ બને આ સામે બાપુલાલ દેખાય છે, ચોપડી દેખાય છે, લાલન દેખાય છે. પણ ચૈતન્યકેમ દેખાય? જેમ સિહ પિતાનો પરંપશ્ચાત અવલોકન કરે છે તેમ આપણે હું કેણ એમ વિચારણું કરવી: એ હું કહું. એ પ્ર થમ ઉચ્ચાર પછી. વિચાર અને છેલ્લે હૃદયમાં સંચાર થયો તે હું એમ પિતાને પિતે જોઈ શકાય છે,
: : - આભાજતિ કેને હિતકારક છે? - स्तोकमध्यात्मनो ज्योतिः पश्यतो दीवहितम्
अंधस्य दीपशतवत्वरज्योतिर्न बह्वपि ॥२।। ૧ આ લેકનું ભાષાંતભાઈ કુંવરજી આણંદજીએ કૃપા કરી સુધારેલું છે
