________________
૫૦
વુ" જાણી આપણું સા કાઇ તેને સન્માન આપીએ છીએ. પરંતુ એ માસ છે, એવુ' જાણી આપણે તેનેા સત્કાર કરતા નથી. સંસ્કારવડે જે માણુસ રાજા થયા છે તે રાજ્ય સન્માનજ પામે છે, સંસ્કારવડે જે માણસ ગુરૂપદ પામ્યા છે, તેઓ ગુરૂ તરિકે ઓળખાઈ આપણા તરથી ગુરૂને યોગ્ય સન્માન પામે છે; કારણુંકે ફળ પણ તેઓની સેવાથી ઉત્તમ મળે છે, આપણને જે દૃશ્ય છે, તે માણુસ નથી પરંતુ તેમના ગુણ હાય છે, અને આપણે સ્તવના પ્રાર્થના પણ ગુણોનીજ કરીએ છીએ, નહિ' કે બે પગવાળા, બે હાથવાળા, એક માથાવાળા અને કંઇક વિચરવાળા માણસને જોઇ આપણે તેને નમીએ છીએ, મારા વિચાર પ્રમાણે માણુસને સન્માન આપનારા ઘેાડા છે પણ સરકાર પામેલ માણસ એટલે રાજા, ગુરૂ, પ્રતિમાજી વિગેરેને સન્માન આપનારા માનવ બાંધવા ધણા છીએ.
આવી રીતે પ્રતિમાવડે પ્રભુ་ક કે તે ગમે તે શૈવ હાય કે વૈષ્ણવ હાય બાહ હાય કે બ્રાહ્મણ હાય, તાપણ પરસ્પર એક બીજાને પ્રભુજપૂક છે, એમ યથાર્થ સમજી શકે છે, અનેમાત્ર જે પ્રતિમાજીવડે પ્રભુને નથી ઓળખી શકતા એવા જીજ ઉપહાસજનક માણસે પ્રતિમાજીને પથ્થર સમજે છે. ઉપહાસજનક એટલા માટે કે તેઓ દસહજાર રૂપિયાની નોટને કાગળ ગણી શકતા નથી. રાજાને કે ગવ નૅર, ગુરૂને કે વિદ્વાને, સામાન્ય માણસ માની શકતા નથી, ખેંકને એક પથ્થરના ઢગલા કહી શકતા નથી. છતાં જે ઉત્તમ સાધનવડે પ્રભુ આળખાય--સમજા યુ—ચૈતન્ય દેખાય તે ઉત્તમ સાધનરૂપ પ્રતિમાજીને પથ્થર કહે છે, જે સકા રિક સાધનામાં ગુણ જોઇ શકે છે,તેમને જેમ દશહજાર રુપિયાની નોટ એ કાગના કકડા નથી પણ રૂપિયા છે તેમ પ્રભુની પ્રતિમા એ પ્રતિમા નથી પણ પ્રભુ છે, ગુદૃષ્ટિને ગુણ દેખાય છે. દોષ ષ્ટિને દોષ દેખાય છે. ગુણુ જોવામાં જે અંધ છે તેજ એકને પથ્થરના ઢગલા, રાજાને ભિખારી, નેાટને કાગળના કટકા સમજે છે. વ્યવહાર પણ સઘળા પ્રતિમાસાધ્ય છે, પણ વ્યવહારિક કાર્ય ગુણુના આરેપ કર્યાં વિના પ્રતિમા દેબે પણ કરી શકતા નથી.
જેમ બ્રિટિશ રાજ્યની નોટ રૂશિયામાં કદાચ કાગળ ગણાય, તેમ રશિયાની રાટ બિટિશ રાજ્યમાં કાગળ ગણાય, પણ જુદાજુદા રાજ્યમાં પણ જુદાજુદા રા જયની નટા એ કંઇ આછી કિમતે વેચાય છે. પણ એકદમ કાગળ તરિકે નહિ, હિંદુરતાનના વાઇસરોય ઈંગ્લાંડમાં કદાચ રૈયત માણસ ગણાત પણ રાજયવડે અધિકાર પામેલ ઇંગ્લાંડના તે માણસ હિંદુસ્તાનમાં તે વાઇસરોયજ છે. આ પ્રમા ણે એક ધર્મ નાગુરૂ અન્ય ધમમાં ગુરૂ નહિ મનાય એક ધર્મ માં પ્રભુની પ્રતિમાજે
