________________
૨૯ આ જગતની અસંખ્ય ઋદ્ધિસિદ્ધિ હોય પરંતુ આત્મા ન હોય તે તે શા કામની છે? માટે આ સર્વ કળાની પૂર્વે આત્મજ્ઞાન કળા પ્રાપ્ત કરાવવી જોઈએ. બાળકને પ્રથમ જ કહેવું કે તું આત્મા છે. અને આ જે આંખવડે દેખાય છે તે શરુ રીરરૂપી કોટ છે, માટે શરીરને એક સારા હથીઆર તરીકે વાપરજે. પિતાથી ઉતરતાં પશુ–માણસ–જનોનું રક્ષણ શરીર બળે કરીને અને મને બળે જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરજે, અને ધનવડે પોપકાર કરજે.
જેમ પ્રજા રાજાથી શોભે છે, રાજા, ચક્રવતિથી શેભે છે, ચક્રવર્તી દેથી, દેવે ઈદ્રથી, અને ઇદ્ર તીર્થંકર મહારાજ વડે શેભે છે. જેમ તારા અને નક્ષત્ર મંડળે ચંદ્રવડે શોભે છે તેમ ગુણ અને પ્રભાવમાં બળવાન સર્વ કળાઓ આત્મધામમાં વિરાજતી પરમતિરૂપ કળાવડે શોભી રહે છે.
આત્મજ્ઞાન કળાથી અમારૂં તેજ કેવું છે ? निधिनिनवनीरत्नश्चतुर्दशनिरप्यहो। न तेजश्चक्रिणांयत्स्या उदात्माधीनमेवहि॥ ११ ॥
ગીતિનવનિધિ, રત્ન, ચતુર્દશ, છતાન પ્રકાશ, સુખ ચક્રિ પામે. તે સુખ પ્રકાશથી વળી, અધિકે પ્રકાશ આત્મમા જામે.
. અનુવાદ–અહા આ કેવું આશ્ચર્ય કે જે તેજ ચક્રવર્તિ મહારાજાઓને નવનિધિ અને ચાદરથી પણ પ્રાપ્ત થતું નથી, તે તેજ અમારે તો આત્માને (અર્થાત) પિતાને આધીન થઈ રહ્યું છે.
વિવણથં—ચક્રવર્તિ મહારાજે પિતાના અર્થત આત્માના પુણ્ય) બળેજ નવનિધિ એટલે નવ પ્રકારના ઇંદ્રના ખજાનચી કુબેરના ભંડા૨ જેવા ભંડારે વ્યાદિથી ભર્યા, અને ચાર પ્રકારના મહારનો (આ
ભાના) પિતાના (પુણ્ય) બળે પ્રાપ્ત કર્યા આટલી હદ્ધિથી તે મહાતેજવાન ગણાય તે છતાં જે તેજવડે નવનિધિ અને ચિદ રત્નને તેણે આધીન કર્યા તે આત્મા તેજ પતેજ અમારે આધીન થઈ રહ્યું છે.
જેમ સૂર્ય, ચંદ્ર, તારા, નક્ષત્રના પ્રકાશ એક બીજાથી વધતા ઓછા છે . તથાપિ જે પ્રકાશ પુંજેમાંથી એ થયા તેવાજ પ્રકાશ પુંજે આખાને આખા અમારે આધીન છે. ૧ આ શ્લોકના અનુવાદમાં ભાઈ શ્રી કુંવરજી આણંદજીએ સુધારો કર્યો છે.
