________________
૩૫
પિતે લઈ લઈ પિતાના ગળામાં સાંકળે બેડીઓ ભરતે જાય, વિશેષ વિશેષ બંધાતા જાય, તેમ દેવામાં પણ મોટા દેવો વધારે વધારે ફસાતા જાય છે, ખરે સર્વ છે. દયા પાત્ર છે. જીવન્મુકતને જીવમાત્ર પર કરૂણા આવે છે. તેનું આ મુખ્ય કારણ છે કે સર્વે જીવો પરવસ્તુના ચેર હોવાથી બધીખાનામાં મહામણા દુઃખ પામે છે. વળી કેટલાક જીવો–જેને ધર્મ પ્રાપ્ત પણ નથી થયો, તેઓને ખબર પણ નથી કે અમે કેદખાનામાં છીએ, અને ત્યાં નાના પ્રકારના માર એમના પર પડ્યા કરે છે. જેમ નર્કમાં વીંછીઓ ડેસે, તેમ નાના પ્રકારની ચિંતા રાત્રદિવસ કરડયા કરે છે. સર્પ ડેસે તેમ ક્રોધ ડસી ડસી કાળા મેસ જેવા બનાવી દે છે. જેમ આગમાં ભટ્ટી માં નાખે તેમ રોષ રૂપી ભઠ્ઠીમાં સર્વ જીવો બળી રહ્યા છે, ખરે સર્વ જીવો દયા પાત્ર છે. નિશાળે જતાં કેટલાક નઠાર થઈ ગયેલાં છોકરાંને બહુ માર પડે જાય પણ તેને કંઈ નહીં, તેમ આ સંસારમાં ઘણું ઘણું દુ:ખ પડે તે તેને સહ્યા કરે પણ તે માંથી નીકળવાનો માર્ગ સૂઝે નહિ અને પ્રયત્ન પણ કરે નહિ, માટે ખરેખર સર્વ જો જીવન્મુક્તને કરૂણાપાત્રજ લાગે છે.
હવે એવા દેવાદિ ચરોની–કેદીઓની સ્પૃહા તે શાની રાખે? મોટા ચોરને મોટી શિક્ષા--મોટા લુંટારાને મોટી કેદ, તેમ મોટા મોટા શેઠ, શાહુકાર, રાજા રાણુને મોટી કેદ, ઘણી ઉપાધિ ઘણું ધુચાયેલા, આ મહરાજના ચેર પરવસ્તુના ચરનાર બિચારા નાના મોટા કેદીની મુક્ત થયેલાને શી પરવા હોય ?
જીવન્મુકતના અંતર આશય–એટલા ખુલ્લા નિર્મળ થઈ ગયા હોય છે કે તેમ પરમજ્યોતિરૂ૫ આત્મા પ્રકાશી રહે છે અને એ પ્રકાશવડે, નગદના જીવથી માંડી, ઇંદ્ર અને મહેંદ્ર સૂધી સર્વ જીવો બંધંનમાં હોય એમ સ્પષ્ટ દેખાય છે. તે એવા બધા જીવની તેઓ દયા કરે ! કે તેની તે પરવા રાખે ? મુનિઓ અને પ્રતિબદ્ધ વિહારી કહેવાય છે. એમને કેઈની પરવા નથી હોતી, કારણ કે શ્રી વીરપ્રભુપણુ ગૃહસ્થને વિનય ન કરવાના અભિગ્રહવાળા હતા.
જીવ જો કે મોન્મત્ત હાથી જેવો બળવાન છે, પરંતુ હજારો કર્મોપાધિથી બાંધેલો બિચારો શું કરે ? જીવન્મુકત મહામાં તેને કહે છે કે તું હાથી જેવો બળ વાન છે, માટે તારામાં જે કે કેવું બળ છે ? અને તે જોઈએ તેના પર અવલંબન રાખી એ બળવીર્યને ફેરવ એટલે કર્મરૂપી દેરી તુટી જશે, મુનિઓ વિગત સ્પૃહ એટલા માટે હોય છે, કે પરવસ્તુની તેને આશા નથી. તેઓ સ્વવસ્તુ જે જ્ઞાનાદિ તેમાં મગ્ન રહે છે.
શ્રીમદ્ આનંદધન પરવસ્તુની આશા છોડી સ્પૃહા-છેડી, તે છોડવા આપણને શું કહે છે, તે હવે સાંભળીએ,
