________________
વ્યું છે, એટલે આંખ પણ બિચારી જે તે જોવાનું કામ કરનારી છે છતાં પરિમિત ક્ષેત્ર સૂધીજ જોઈ શકે છે અને તે પણ દિવાદની સહાય હોય તેજ
વળી ભીંત, પર્વત, વાદળાં એવું કંઈ આંખ અને સૂર્યાદિ બાહ્ય પ્રકાશની વચમાં આવે તે તે વચમાં આવેલા પદાર્થની પછવાડે તેથી ભાગ્યેજ દેખી શકાય છે. આમ વિચારતાં જણાય છે, કે જેટલામાં સુર્યાદિને પ્રકાશ હોય તેટલામાં પણ આવરણ વચમાં આવે છે તે દેખી શકતી નથી, પરંતુ વગર દવે વગર સૂયે વગર ચ, કે વગર તારાએ જે જોઈ શકે છે, અને જે ઉપરના સર્યાદ પ્રકાશને આવરણને પણ ભેદી જે અંતરબાહ્ય સર્વત્ર જોઈ રહી છે, તે બીજા કોઈ પણ પ્રકાર શની અપેક્ષા નહીં રાખનારી નિર્દોષ જ્યોતિ તે આત્મ જ્યોતિ છે.
વળી આત્મ તેજ સર્વત્ર જોઈ શકે છે. કુટયદિ આવરણને એકસરેઝને કિ રણની પેઠે ભેદી જઈ તેની પેલી પાર શું છે, તે પણ જાણી જોઈ શકે છે, તે પણ આંખના તેજની કે દિવાદી કે સૂર્યાદીની સહાયની તેને જરૂર નથી; પરંતુ આંખને જે સહાય આપી રહી છે તે પણ આત્મજ્યોતિનું તેજ છે. મનને પ્રકાશ આપે છે તે પણ આત્મતિનું તેજ છે, અને સૂર્યાદિ પ્રકાશને પણ જાણતું તું તેજ તે આત્માનુજ તેજ છે. તે તેજ સર્વને પ્રકાશ આપનારું છે, માટે આત્મ
જ્યોતિ એ નિર્દોષ છે અને તેને કઈ ઈદ્રિયની મદદ જોઈતી નથી સર્વ એની મને દદ પામી રહ્યું છે, માટે પૂર્ણ તેજ તે આત્મતેજજ છે. * સાક્ષી આત્મા કેવે છે..
MT: જર્મના નામે િશg.
तमसानाठूतः साही स्फुरति ज्योतिषा स्वयं ।। ५॥ અનુવાદ ઉદયમાન કર્મને વિષે પણ જે કમને માલિક છે, એ સાક્ષી(આત્મા) અંધકાર વડે અવરાએલે નથી; પદ્ધ (પરમ) જોતિ વડે તેિજ પ્રકાશી રહ્યું છે.
વિવણુર્થ –દીવાની એડ પડે છે તેથી કરી પાન ખાય, પરંતુ દવે પિતે તે પિતાના પ્રકાશ વડે ઝળઝળી રહ્યા છે. ચંદ્ર, સૂર્યની આડે વાંદળાં કે રાહુ આવે તેથી બીજા પદાર્થો ન ખાય, પરંતુ તેઓ પિત પિતાના પ્રકાશ વડે ઝળઝળી રહ્યા છે, તેમ આત્માની આડે કર્મ રૂપ આવરણ આવે, તે પણ સાક્ષી એ આત્મા પિતાના પ્રકાશ વડે સદા ઝળઝળી રહે છે,
