________________
કથકાટના સધપતિ
૧. ....
મહાર નજર કરો તા કાંય શાંતિ ભાસતી ન હતી. રાજ–રાજ એકાદ બે ગામા લૂંટાયાની કે એકાદ-બે વહાણા ડુબાડ્યાની વાત સાંભળવા મળતી હતી. ધરતી ઉપર જાડેજાઓ, એમના ભાયાતા, આદિવાસી કાળીઓ, સિન્ધના હિજરતી કાઠીઓ ને મારવાડના હિજરતી ગાહિલા પોતે જપીને ખેસતા ન હતા, અને કાઈ ને જપવા દેતા ન હતા ! નાની નાની ધાડા ને લૂટા ચાલતી ન હેાય ત્યારે જાગીરાનાં ધાડાં એકબીજાના મુલક ધમરેાળવાને દાડતાં હોય. રાજ સવારે ક્રાઈકને ત્યાં બાળક જન્મવાના સમાચાર તા કયારેક જ આવે; પળ વગડામાં, સીમમાં કે દરિયામાં કાઈક ને કોઈકને મારી નાંખ્યાના સમાચાર તે અચૂક આવે જ આવે ! છેક લખપતથી માંડીને તે રાહર સુધી ગામડે ગામડે, ધરે ધરે આજ પળોજણ મડાઈ રહેતી.
એમાં કથકાટ એક અમૂલખ વિસામેા હતા. રણમાંથી તહારા+ લૂટવા આવતા તે દરિયામાંથી સંધરે લૂંટવા આવતા. તે આઠ જાગીરદારામાંથી દરેકને બાકીના સાતનેા ભારે ભય, એમાં કથકેટના કાટ ખારાપાટામાં મીઠી વીરડી જેવા હતા.
કથાટના કિલ્લા મૂળ તેા કાણે બધાવ્યા હશે, એ જાણવામાં નથી. ઘણુંખરું તે કરણ સાલકીના રાજ્યમાં, ગુજરાતના સાલકી શાસને, ગુજરાતની સરહદો ઉપર લડાયક જાતિઓના વસવાટ કરાવવાની
+ એક આડાડિયા જાતિ.
