________________
જગતશાહ
પછી તે વચમાં જે આવે તેને અડફેટે ચડાવતાં ઘેડાં આંધળાંભીંત બનીને નાસવા માંડ્યાં. આગળ ડામની વેદનાથી પીડાયેલા ઘોડા અને પાછળ એનું અનુકરણ કરનારાં ઘડાં ને તે પછી જ્યાં ત્યાં બાંધેલાં બીજ છૂટાંછવાયાં ઘોડાં એમનું જોઈને દેરડાં તેડી-છોડીને દેડવા લાગ્યાં.
પળવારમાં આ પડાવ કોલાહલથી ઊભરાઈ ગયો : “ઘોડાં નાઠાં !...ઘોડાં નાઠાં ! પકડે !.પકડે !”
અને જેમ શેર વધ્યો તેમ ઘોડાં વધારે ભડકીને આંધળી દેડધામ કરી રહ્યાં. કંઈક સૈનિકે અડફેટે આવ્યા, કંઈક અડફેટથી બચવા માટે દેડધામ કરી રહ્યા. આખા પડાવમાં અવ્યવસ્થા અને દેડધામ મચી ગઈ; ચારેકેર આભઊંચે શેરબકોર ઊઠયો.
કંઈક ઘોડાં તે ભલેપાટ નાઠાં, કંઈક માંડમાંડ હાથમાં આવ્યાં.
સંધારે હવે પૂરા જાગ્યા હતા અને અંદરોઅંદર સવાલ કરતા હતાઃ “આમ બન્યું કેમ? આ કામ કેવું? , લાગ જોઈને કઈ દુશ્મન પેસી ગયે ? કે પછી ઘેડાં બંધાયાં જ હતાં ઢીલાં ? અરે ભાઈ વીસ ગાઉને પંથ ખેડીને આવ્યા છીએ તે થાક ચડી ગયે હોય...તપાસ કરો ! દુશ્મન હોય તે પકડ! જે કઈ વાઘની બેડમાં હાથ નાંખવા આવ્યું હોય એને એક વાર બતાવી દે કે આ કેઈરેજીપેંજી રજપૂતને નહિ પણ કાળઝાળ સંધારનો ડાયરે છે !... અરે ભાઈ ઘેડાં કેટલાં પાછાં હાથ આવ્યાં ?–ચાવડો પહેલે સવાલ એ પૂછશે એને જવાબ શું દેશું ?'
“અને ચાવડે? એ વકરેલા સાવજની ડણક હજીયે કાં ન સંભળાય ? જરાક સંચર થાય તે જે સૌથી પહેલ જાગે અને સહુથી પહેલું ગાજે, એને અત્યારે અવાજ સરખે કાં ન સંભળાય ? એના દીદાર કાં ન દેખાય ?' ઠેર ઠેર પ્રશ્ન ઊઠયો.
કોઈકે કહ્યું: “ભાઈ, જરા જોજે હો. ચાવડાએ આપણને
અને અંદરોચ
કોઈ દુમનામ બન્યું કેમ
