________________
જગતશાહ
ગઈ હતી કે ચાવડે સંઘાર જીવતે ઝલાય છે ને એને જીવતે ગઢની અંદર લઈ આવ્યા છે! સંઘપતિ સેલના જુવાન દીકરા જગડૂએ પિતાના ભાઈબંધ સાથે આ સાહસ કર્યું છે ! – આવી વાત કાનેકાન સાંભળી છે ખરી; સાચીટી તે રામ જાણે!
બરાબર રાશવા દિવસ ચઢ્યો, ને સેલ શેઠની હવેલીનાં બારણું ઊઘડ્યાં. અંદરથી એક વેલ નીકળી. ને એ ઉઘાડી વેલની વચમાં એક માણસને બાંધેલ હતે.
ઊંચું કદાવર હાડ, કાળે વેશ, કાળી દાઢી ને કાળા કેશ, આંખે જુએ તે લાલઘૂમ!
આ એ જ ચાવડા સંઘાર ! એ જ ચાવડે સંધાર !....
મારગમાં માણસની ભીડ વચ્ચેથી ગલી પડી ગઈ ને એની વચમાંથી વેલ નીકળી. ચારેકોરથી માટે શોર ઊઠ્યો : “ચાવડે સંધાર !..... ચાવડે સંધાર !..ચાવડા સંધાર!..
એને જવાને માણસે પડાપડી કરવા લાગ્યાં. પણ વેલને ફરતા ભૂમિયાને ભાલાની વાડે લેકેને આગળ વધતા રોક્યા.
વેલની પાછલ જગડૂ ને ચોખંડે, દો ને ખમલી ચાલતા હતા. લેકે એમની સામે આંગળી ચીંધી ચીંધીને એકબીજાને બતાવતા હતાઃ રાયલ જામ ને એના જાડેજા જોદ્ધા ગઢમાં ભરાઈ રહ્યા ને આ ચાર જુવાનડા, કાળા નાગને મદારી પકડી લાવે એમ, આને પકડી લાવ્યા ! આ બસ, એ જ ચાર જુવાનિયા : એક વાણિયાને, એક બ્રાહ્મણને, એક તરકપિંજારાને ને એક ઢંઢને દીકરે ! ખરા મર્દ!”
“આ પેલી જ ટાળી ને ?”
“હા. માળા પણ નીકળ્યા ને કંઈ વડનાં વાંદરાં હેઠાં પાડે એવા ! માળા ચારેય રખડુ! પણ એમણે રખડી જાણ્યું ખરુ!”
દરબારગઢની દેઢી આગળ બેય બાજુ ભૂમિયા ને પસાયતા
