________________
જાદાના ચાંદલા
હથિયારબંધ ઊભા હતા. એની સામે પાર કેનાં ટોળાં મુલકમાં જેના નામને કાળ-કે વાગતે હતો એવા વંકા ને વકરેલા દેખીને જેવા ઊભા હતા.
વેલ આવી, ઊભી રહી. ભૂમિયાઓએ બંધ છોડ્યા. ને વેલમાંથી ચાવડા સંધાર નીચે ઊતર્યો.
આ, સંધાર આવો !' જામ રાયલ ભયંકર કટાક્ષથી બોલોઃ “તમે જ્યાં આવવાનું નામ લઈને નીકળ્યા હતા ત્યાં જ આવ્યા ખરા–પણ જરા જુદી રીતે !”
પિતાની મૂછના વાળને દાંતમાં ચાવતાં ચાવડાએ ચારે તરફ નજર ફેરવી. ભલે દાઢ ભાંગી નાખી હોય ને મદારીના બંધનમાં હોય, તોય કાળો નાગ છે ભયંકર લાગતું નથી : ચાવડાના ચહેરા ઉપર એવી ભયંકરતા બેઠી હતી.
દગો ...” ચાવડે એટલું જ બોલ્યો. અને એટલું બોલીને ચૂપ રહ્યો.
કેણ, ચાવડે સંધાર દગાની ફરિયાદ કરે છે ?' જામ રાયલે કહ્યું, “અને મારે ને તારે કાંઈ વેર નહિ ને મારા ગઢ ઉપર તું ચડી આવ્ય-રાત માથે લઈને આડફાટ રસ્તેથી–એ તે જાણે દગો નહીં પણ રજપૂતવટ હશે, કેમ ?”
ચાવડે ચૂપ રહ્યો. જામ રાયલ પણ ચૂપ રહ્યો. લેકે પણ ચૂપ રહ્યા. પળવાર જાણે ભારે બેજવાળું મૌન ત્યાં આવીને બેઠું.
“અરે બાદલજી!” જામ રાયેલે સાદ દીધો. ભૂમિયાને મુખી ને કંથકેટને કેટવાલ બાદલ આભે.
આ ચાવડા સંઘારને ગઢની રાંગે ઊભો રાખે, ને ઝાંપડાને મોકલીને સંધાને કહેવરાવો કે તમારે મુખી અમારી કેદમાં છે.
