________________
જગતશાહ
સોપારાના કાંઠા સુધી ઉઘરાવતા, એમનાં વહાણો પહોંચે ત્યાં સુધી ઉધરાવતા. પણ વહાણ મૂકીને રણમાં ઘોડાં લઈને સંધાર-સુખડી ઉઘરાવવાની વાત તે સાવસાવ નવી હતી.
બે ભૂમિયાએ બાવડે ઝાલીને અરજણ રબારીને હાજર કર્યો. રાયેલ જાગે અરજણને જોઈને ચીસ જેવા અવાજે ત્રાડ પાડી : દગાખેર !”
અરજણ રબારી તે હેબતાઈ જ ગયો.
પાપિયા, દગાખોર !” રાયલ જમે ખૂબ ઉશ્કેરાઈને કહ્યું: ચાવડો આટલે પાસે આવી ગમે ત્યારે તું મને કહેવા આવે છે ? તે એનું મેરાપું ખાધું લાગે છે !'
“બાવા. મેરાપું ખાધું હોય તે હું ચેતવવા જ શીદ આવું? ને હું ક્યાં રાજને ચાકર પણ છું ? હું ક્યાં તમારા ચોવીસમાંથી એકેય ગામને પસાયતે કે વરતણિયો છું ? આ તે મેં ચાવડાને જે ને તમને ચેતવવા આવ્યો એનેય ગુને મારો !”
બાપડા અરજણને ક્યાં ખબર હતી કે ખરાબ સમાચાર લાવનારા, અથવા તે ગમે તેવા સમાચાર લાવ્યા પછી જે એમાંથી ખરાબી ઊગી નીકળે તે એવા વાવડ લાવનારા, સદાકાળ ગુનેગાર જ મનાતા આવ્યા છે!
દગાર ! તારે મને સૂતે વેચો હવે ને ? લે, લે જા !”
અને જામ રાયેલે પોતાના લાંબા ભાલાથી અરજણને કોઠાની ભીંત સાથે જડી દીધો ! અરજણની કાળી ચીસ હવામાં વેરાઈ ગઈ. ને એના લેહીના છાંટા રાયેલ જામ ઉપર છંટાયા.
પરંતુ રાયલ જામને ગમે એટલે કેધ ચડ્યો હોય તેય અરજણને મારેલો ભાલે ચાવડા સંધારને કશી ઇજા કરે એમ ન હતે. ફાટી નીકળેલા ક્રોધને માંડમાંડ કાબૂમાં લાવીને રાયલ જામે ગઢને
