________________
૭૨
જગતશાહ
તુરકપિજા–બધા એને તુરક નામથી જ બોલાવતા અને પિંજારો કહેતા, પણ ખરી રીતે એ જાતને કેળા ખારો હતો.
ક્યારેક એ વટલ્યો હશે કે નહિ વટલ્યો હોય, પણ બધાએ માની લીધું કે એ વટલીને તુરક થયે છે. ને એ વાત સામે એણે કદી વાંધો પણ લીધો ન હતો. પણ ખારવાને એને ધંધે ટળી ગયો. ખારો બધાય ધંધા કરી શકે. એ તુરકપિંજારાને ધંધો પણ કરતે, મજૂર રીને પણ કરતો, ને ભરતને કારીગર તે સાત જનમને ખારવો પણ ન હોય એવો એ હતે. થેડી જગ્યામાં વધારેમાં વધારે માલને સમાવેશ કરે છે તે ખારવાની આવડત; પણ આ તુરકમાં તે એ આવડત કળા તરીકે દીપી ઊઠી હતી. જાતને જે તુરક મનાય એ વૈમનસ્યથી ભરેલા, શંકાના ઝેરથી ભરેલ વાતાવરણમાં રહે. પણ મજૂરીની એની કળાએ આ તુરક માટે સમભાવનું નહિ તે છેવટે સહિષ્ણુતાનું વાતાવરણ તે સર્યું જ હતું.
“અરે તુરક, સેલ શેઠે કહ્યું: ‘તારું આજ ખાસ કામ છે.” હાજર છું શેઠ સાહેબ !”
આમ પાસે આવ. તું જાતને ખારવો છે ને તને ખબર છે કે વિશ્વાસે તે વહાણ ચાલે.”
હા, બાપવિશ્વાસ ઉપર તે આ મુલક ચાલે છે; વિશ્વાસ ન હોય તે આજકાલ આંગણેય કાણ ઊભું રાખે?”
હવે સમજે. આપણી વખારમાં તું જ કામ કરે છે ને હમણાં ?”
હા, શેઠ. પેલા વણઝારાનું મીણ આવ્યું છે, તે એને સમાસ કરું છું. તમે સંઘના શેઠે ઊઠીને આ મીણ ક્યાં સાટવ્યું ?'
તને એનું અચરજ લાગે છે ને? પણ મીણનું કામ છે ભાઈ ને એ કામ તારા જેગું જ છે. કામ ખાસ વિશ્વાસનું છે. આમ આવ, તને સમજાવું.”
