________________
૧૧૨
યુરેાપના સુધારાના ઇતિહાસ.
પ્રકારનું જીવન સ્વીકાર્યું, ને પેાતાનું સ્થળ છેાડ્યા સિવાય દેશ પર લૂંટફાટ કરતાં ને લડાઈ કરનારાં વૈદેશિક ઢાળાના સરદારપણાનું કામ કર્યું.
આવી વૈદેશિક સ્થિતિમાં આવી પડેલા ખ્રિસ્તિ સમાજને વિષે એ અગત્યની ખાખતા ધીમે ધીમે વિકાસ પામી. પહેલી ધાર્મિક ને લૌકિક સત્તાઆ છૂટી પડી તે બાબત છે. આ સિદ્ધાન્ત આ સમયેજ ઉદ્ભવ્યા. આથી વધારે ખીજું કશું સ્વાભાવિક હાઈ શકે તેમ નહાતું. રામન મહારાજ્યાની સત્તા પુનરુદીપ્ત કરવામાં એ સમાજ નિષ્ફળ જવાથી એની પેાતાની સહીસલામતીને અર્થે એણે સ્વતંત્ર બનવું પડયું. બધી બાજુ તરફથી એને વારવાર ભય રહેતા હાવાથી પાતાની બધી બાજુઓનું એણુ નુ કરવું એ એને આવશ્યક હતું. સમાજના પૈસા, જમીન, તે સત્તા પચાવી પાડવા અને તેની બધી ખાખતામાં વચમાં પડવા વૈદેશિક પ્રજાઓ વારવાર માથું ઘાલવા પ્રયત્ન કરતી તે દરેક ધર્માધ્યક્ષે ને ધર્મપ્રચારકે જોયું. ખ્રિસ્તિસમાજના રક્ષણનું એકજ સાધન માત્ર એમ કહેવાનું હતું કે “ ધાર્મિક સમાજ લૌકિક સમાજ્ન્મી તદ્દન અલાહેદા છે; તેની ખાખતામાં વચમાં પડવાને તમારે હક નથી. વેદેશિક પ્રજાએ વિરુદ્ધ ખ્રિસ્તિ સમાજનું રક્ષણ કરવામાં બીજા કાઈ પણ સિદ્ધાન્ત કરતાં આ સૌથી વધારે ઉપયાગી થઈ પડયા.
,,
પશ્ચિમમાં મઢવાસીઓના વર્ગ સ્થપાયા એ એક ખીજી અગત્યની ખામત છે. એ જાણીતી વાત છે કે સટ બેનેડિકટે છઠ્ઠા સૈકામાં પશ્ચિમવાસી સાધુએમાં એના અનુયાયીઓને એક નવા વર્ગ સ્થાપ્યા. તે વખતે તે વર્ગ સંખ્યામાં નહિ જેવા હતા પણ પછીથી તે ધણેજ વધી ગયા છે. આ વખતના મર્ડમાં રહેનારા સાધુએ ધર્મગુરુઓના સમાજનાં અંગેા ગણાતા નહેાતા; હજી તેઓ માત્ર સામાન્ય લૌકિક વર્ગમાંજ ગણાતા હતા. ધર્મપ્રચારકે! કે ધર્મગુરુઓ સુદ્ધાં આ વર્ગમાંથી પસંદ કરાતા હતા એ નિઃસંદેહ । છે, તેપણુ સામાન્ય રીતે આ સાધુએ ખુદ્ર ધર્મગુરુઓના વર્ગમાં પાંચમા સૈકાના અન્તમાં તે ઠઠ્ઠાની શરૂઆતમાંથીજ ગણાતા થયા. ધર્મપ્રચારકો તે ધર્માધ્યક્ષા સાધુઓના વર્ગમાં દાખલ થવા માંડ્યા; કારણ કે તેમ કરવાથી
