________________
CIL
યુરોપના સુધારાને ઇતિહાસ.
વ્યાખ્યાન દસમું વ્યાખ્યાનને વિષય—સમાજનાં જુદાં જુદાં તત્વોના એકીકરણ માટે આધુનિક યુરેપમાં પ્રયત્ન–૧ લે,ધાર્મિક બંધારણ કરવા પ્રયત્ન–શા માટે એ નિષ્ફળ થયોચાર મુખ્ય વિદ–સાતમા ગેગરિના દે–પ્રિસ્તિસમાજ બળવાન થાય તે સામે પ્રતિધ્વનિલકોએ કરેલો—-રાજાઓએ કરેલો–ર , પ્રજાસત્તાક બંધારણ કરવાને પ્રયત્ન–ઈટાલિની પ્રજાસત્તાક સંસ્થાઓના દો-૩ જે, મિશ્રિત બંધારણ કરવાનો પ્રયત્ન ફ્રાન્સની રાજ્યસભા-પેન ને ગાલની સભાઓ-અંગ્રેજી પાર્શ્વ મેન્ટ-જર્મનિની વિચિત્ર સ્થિતિ બધાના પ્રયત્નોની નિષ્ફળતા––તેનાં કારણો-યુરે. પનું સામાન્ય વળણ,
રાબર, ને શરૂઆતમાં જ મારે વ્યાખ્યાનને વિષય નક્કી કરવાની ઈચ્છા છે.
તમને યાદ હશે કે યુરોપના પ્રાચીન સમાજના તમાં એક બાબત આપણું ધ્યાન ખેંચે એવી હતી
તે એ કે સમાજનાં તત્ત્વ ભિન્ન ભિન્ન, જુદાં જુદાં ને સ્વતંત્ર હતાં. ચૂડલ અમરે, ધર્મગુરુઓ, ને નગરે એ દરેકની સ્થિતિ, દરેકના કાયદાઓ, ને દરેકની રીતભાતો તદન જુદાં જુદાં હતાં; એ બધાં જાણે જુદા જુદા સમાજ જેવાં હતાં, બધાંનાં બંધારણો જુદાં હતાં, ને બધાંની પદ્ધતિઓ જુદી હતી. એ બધાં એકબીજાના સંબંધમાં આવતાં, છતાં તેમાં ખરું ઐક્ય થયું ન હતું. એક સમાજ કે એક પ્રજાનાં એ બધાં અંગે થઈ શક્યાં નહોતાં.
આ બધા સમાજનું એકીકરણ થઈ ચૂક્યું છે. સમાજનાં બધાં જૂનાં તનાં હવે માત્ર બેજ થઈ ગયાં છે.-રાજા ને પ્રજા. વિવિધતાને અન્ત આવ્યો છે ને સરખામણીને લીધે એકતા થવા પામી છે. પણ આ પ્રકારનું
