________________
થયું, ફયૂડલ પદ્ધતિ જ્યાં જરાએ સ્થપાઈ કે જમીનદારને નવી જરૂરીઆતો ઉભી થઈ ને સુધારા ને પ્રગતિ માટે નવો ઉત્સાહ તેમનામાં પ્રેરાયો. આ જરૂરીઆતો પૂરી પાડવાને માટે તેમનાં વતનમાં થોડો ઘણો વ્યાપારઉદ્યોગ ફરી શરૂ થ, દ્રવ્ય ને વસ્તીની પાછી વૃદ્ધિ થઈ, તે બધું ધીમું ધીમું થયું પણ પાછું આવ્યું ખરું. વળી ગરીબથી માંડી શ્રીમંત પુરુષને દેવળમાં તે વખતે આશ્રય મળતો હતો; કઈ પણ વધારે બળવાન માણસ કે રાજા સતાવે છે કે પિતાનું સર્વસ્વ લઈ પિતાની જમીન છેડી દઈ દેવ
ને આશ્રયે જતા. જે નગરની સ્થિતિના સુધારા પર આવા માણસોએ પણ અસર કરી છે; તેઓએ તેમાં દ્રવ્ય ને ઉચ્ચ પ્રકારની વસ્તી દાખલ કરી. તે ઉપરાંત, કેણુ નથી જાણતું, કે એક વાર એક મંડળ કેટલેક અંશે સ્થપાયું હોય તે લોકો તેમાં વધારે ને વધારે જોડાય છે? તેનાં કારણ બે છે. તેમ કરવાથી વધારે સહીસલામતી મળે છે, ને થોડા વખત પણ સાથે રહેવાથી અમુક જાતને સહવાસ એ પડી જાય છે કે પછી તેનાથી ટાતું નથી.
આ બધાં કારણે એકઠાં થવાથી નગરની આબાદી ને તેમનું બળ , પાછાં વધ્યાં. પણ તેટલેક અંશે સહીસલામતી તેમણે પાછી મેળવી નહિ, ભટકતું જીવન અટક્યું હતું તે ખરું છે, પણ એ ભટકતા જીવનથી તે નવા જમીનદારે ને વિજયી યોદ્ધાઓની ઈચ્છાઓ તૃપ્ત થઈ શકતી હતી.
જ્યારે તેમની લૂટવાની મરજી થતી ત્યારે તેઓ દૂર દેશ પર્યટન કરતા, ને દૂરના મુલકો પર હુમલા કરતા. દરેક જમીનદાર જ્યારે લગભગ સ્થાયી જીવન ગુજારતે થયો, ને વિજયસહિત અટન કરવાની આ ભટકણની ધન તજી દેવાનું જ્યારે આવશ્યક થયું, ત્યારે પણ તૃષ્ણાને કે તેઓની અપરિમિત આકાંક્ષાઓને કે તેઓની બળવાન ઈચ્છાઓને પણ કંઈ અન્ત આવ્યો નહોતો. આવી સ્થિતિમાં તેમની દાનત પાસેના લોકો પર પડી. લૂટફાટ દૂર કરવા જવાને બદલે પાસેના લેક પર કરવા મંડાઈ સફર મારી આવ્યા પછી ગામમાં દાખલ થતાં વ્યાપારીઓને સહીસલામતી રહેતી નહોતી; રસ્તા
