________________
કેવલ માં દ્રવ્યહિસા : આર્ભાદિના વિચાર
योगक्षणस्यैव योगनिरोधजनकत्वाद् । इदं च सूक्ष्मर्जुसूत्रनयमतमित्यविरुद्धमिति मन्तव्यम् ||६२|| - नन्वेवमनेन सूत्रेण केवलिन आरंभजननशक्त्यन्वित योगवस्त्रं भवद्भिरभ्युपगत, तचा स्माकमपि संमतमेव, आरंभस्वरूप योग्यतायाः केवलियोगेष्वस्माभिरप्यभ्युपगमात् । न चाता केवलिन्यारंभसंभवोऽपि, मोहनीयाभावेन तन्निरूपितफलोपहित योग्यतायास्तत्राऽस्वीकाराट् इति पराशङ्कायामाह -
PE
पोगलपणोलणाए जो आरंभो इमीइ किरियाए । णियमा मुणीण भणिओ सस्सिअनाएण सोऽदुट्ठो ॥ ६३ ॥ [ પુર્વીપ્રનોનામાં ય આરંમોડયા યિયા । નિયમામુનીનાં મશિતઃ રાયિજ્ઞાતેન સોડવુષ્ટ ૬૨॥ ] पोग्गलपणोल्लणार त्ति । अनयाऽऽरंभशक्त्या हेतुभूतया, क्रियया एजनादिलक्षणया, पुद्गलप्रणोदनायां जीवघनलो कान्तः स्थापरापरपुद्गलप्रेरणायां तथाविधसहकारिसंपर्कसमुद्भूतायां ક્રિયારૂપ આરંભની જનનશક્તિ ભળેલી ન લેવાથી તેનાથી અંતક્રિયાના પ્રતિબધ થતા નથી અને તેથી તે પછી તરત જ અંતક્રિયા થાય છે. આ જ વાતને તøત્તિ...' ઈત્યાદિ ઉત્તરા થી કહી છે. આરભાદિજનનશક્તિને નાશ થયે છતે ચાનિરાધ અસ્ખલિત સામગ્રીવાળા બને છે, કેમકે ચરમયેાગક્ષણ જ યાગનિરાધજનક છે જે એ વખતે હાજર થઈ ગઈ હાય છે.
શ‘કા :- ચરમયાગક્ષણ એટલે ૧૩ મા ગુઠાણાના ચરમ સમથના ચેગ, તમે એને ચાગિનરાધજનક કહેા છેા જયારે શાસ્ત્રકારા તા ૧૩ મા ગુણુઠાણુાના સરમ અત સુત્ત ભાવી સૂક્ષ્મકાયયેાગ વગેરે કે જે ચેગા ખાતરકાયયેાગ વગેરેને રુંધે છે તે અષા સમયભાવી યાગાને ચેાગનિરાધજનક કહે છે. એટલે એમાં શું વિરાધ નથી ?
સમાધાન :-ના, આ અમે જે ચરમયે ગક્ષણને યાગનિરાધની જનક કહીએ છીએ તે સૂક્ષ્મૠજુસૂત્રનયમતે કહીએ છીએ, માટે કેાઈ વિરોધ નથી એ જાણવુ.. પ્રક્ા
શંકા :– આ સૂત્રથી તમે ‘કેવલીએ આરભજનનશક્તિયુક્ત માગવાળા હાથ છે” એવું સ્વીકાયુ' (સાક્ષાફ્ આર‘ભજનક યાગવાળા હાય છે એવુ નહિ) અને એ તે અમને પણ સ*મત જ છે, કેમકે આર'ભજનન શક્તિ એટલે આભની સ્વરૂપચેગ્યતા, જેને કેવલીના ચેાગેામાં અમે પણ માનેલી જ છે. પણ એટલા માત્રથી કેલીઓમાં સાક્ષાત્કવઘાતરૂપ આરભની સભાવના પણ સિદ્ધ થઈ જતી નથી કે જેથી દ્રિ સાની સિદ્ધિ થાય, કેમકે તે ચેગામાં સ્વરૂપયેાગ્યતા હૈાવા છતાં, મૈતહનીય પ સહકારી કારણના અભાવ થયેા હેાવાના કારણે કળાપહિયેાગ્યતા હાજી અમે માનતા નથી. આવી શકાના સમાધાન માટે ગ્રન્થકાર કહે છે—
( એ શક્તિના કારણે એજનાદિથી થયેલ આરંભ સાધુઓને નિર્દોષ ) ગાથા :- આ આરભજનનશક્તિના કારણે એજનાદિ ક્રિયાથી, ઘન એવા લાકમાં રહેલા એકખીજા પુદ્ગલાની, અમુક ચાક્કસ પ્રકારના સહકારીના સ`પથી. હ ભવેલ પ્રેરણા થયે તે જે આર'ભ થાય છે તે મુનિએને માટે શાયિકાત મુજબ અવશ્ય અદૃષ્ટ કહ્યો છે.
