________________
धर्मपरीक्षा दी. १४ सो केवलिणो वि हवे चलोवगरणतणं जमेयस्स ।
सहगारिवसा णिययं पायं थूलाइ किरियाए ॥ ६४ ॥ (स केवलिनोऽपि भवेद् चलोपकरणत्व यदेतस्य । सहकारिवशान्नियतं प्रायः स्थूलया क्रियया ॥६४॥)
सो त्ति । स पुद्गलप्रेरणाद्वारक आरंभः केवलिनोऽपि भवेद् यद् यस्मादेतस्य केवलिनश्चलोपकरणत्वं सहकारिवशाद् गमनक्रियापरिणामादिसहकारिवशात् प्रायः स्थूलया "क्रियया नियत वर्तते । अयं भावः-चलोपकरणत्व तावद्भगवतोऽप्यस्त्येव, तथा च 'भगवतीसूत्र
- केवली भंते । अस्सिं समयंसि जेसु आगासपएसेसु हत्थ वा पाय वा बाहुवा उरु वा ओगाहिती ण चिठइ पभू ण कैवली सेअकालंसि तेसु चेव आगासपएसेसु हत्थ वा जाव ओगाहित्ता ण चिठित्तए ? गौयमा ! णो इणठे समठे । से केपट्टेण भंते ! एवं बुच्चइ जाव केवली जे अस्सि समयसि जेसु आगासपएसेसु जाव चिट्ठइ णो ण पभू केवली सेयकालंसि वि तेसु चेव आगासपएसेसु हत्वं का जाव चित्तिए ? गोयमा! केवलिस्स ण वीरियसजोगसम्वयाए चलाई उबगरणाई भवंति, चलोवगरणउठयाए अ ण केवली अस्सि समयंसि जेसु आगासपएसेसु हत्थं वा जाव चिट्इ णो ण पभू केवली सेयજ તેવી સ્વરૂપ ગ્યતા તેમાં માનવી એ તે યુક્તિ સંગત નથી જ, કેમ કે તે પછી તે ચરમગમાં પણ તેવી સ્વરૂપગ્યતા માનવાની આપત્તિ આવે. “એ આપત્તિ ઈષ્ટ જે છે એવું પણ કહી શકાતું નથી, કેમકે કઈ પણ ભેગ આરંભના સ્વરૂપ એગ્ય યોગ તરીકે અંતક્રિયાને વિરોધી હેઈ તે પણ તે બની જવાથી અંતક્રિયા જ ન થાય. માટે કેવલીના યુગમાં આરંભ શક્તિ હોય તે સ્થૂલક્રિયારૂપ આરંભ પણ હવે જ જોઈએ. માટે તેની હાજરી માનવી એ અસંગત નથી. ૧૬૩ આ જ વાતને ગ્રન્થકાર
व छ
ગાથાર્થ –તે પુદગલ પ્રેરણુ દ્વારા થતે આરંભ કેવલીઓને પણું સંભવે છે, કેમ કે આ કેવલીની ચલપકરણતા ગમનક્રિયાના પરિણામ વગેરે રૂ૫ સહકારીવશાત માયા લાક્રયાને નિયત હોય છે. અર્થાત્ એની સાથે પ્રાયઃ પૂલક્રિયા પણ અવશ્ય થાય જ છે.
पान मा माछ-"Aam५४२ता तो Belanानमा पाय छे. ભગવતીસૂત્ર (૫-૪-૨૦૦) માં કહ્યું છે હે ભગવન્! કેવલી આ સમયમાં જે આકાશ પ્રદેશોમાં હાથ, પગ, બાહુ કે ઉરુ ને અવગાહીને રહ્યા હોય તે જ આકાશપ્રદેશમાં હાથ વગેરેને અવગાહને ભવિષ્યકાળમાં રહેવા માટે સમર્થ હોય છે ? ગૌતમ ! આવું બનવું શક્ય નથી. હે ભગવન! ભવિષ્યમાં પણ તે જ આકાશપ્રદેશોમાં રહેવા માટે તેઓ સમર્થ નથી એવું શા માટે કહે છે? ગૌતમ !
१. केवली भदन्त ! अस्मिन् समये येष्वाकाशप्रदेशेषु हस्त वा पाद या बाहु या उर वावगाह्य तिष्ठति प्रभुः केवली एयरकाले तेष्वेवाकाशप्रदेशेषु हस्त वा यावदवगाह्य स्थातुम् ? गौ. नायमर्थः समर्थः । स केनार्थेन भदन्त ! एवंमुच्यते ' यावत्केवली अस्मिन् समये येष्वाकाशप्रदेशेषु यावत्तिष्ठति न प्रभुः केवली एज्यरकालेऽपि तेष्वेवाकाशप्रदेशेषु हस्ते वा यावत्स्थातुम् ? गौतम ! केवलिनो वीर्यसयोगसद्रव्यतया चलानि उपकरणोनि भवन्ति, चलोपकरणार्थतया च केवली अम्मिन् समये ये वाकाशप्रदेशेषु हस्तौं वा यावत्तिष्ठति, न w: केवली एप्प्रत्कालेऽपि ते वेव स्थातु, स तेनार्थन यावदुच्यतेऽस्मिन् समये 'बावस्थातुम् ।
