Dharmpariksha

Author(s): Yashovijay Maharaj, Bhuvanbhanusuri
Publisher: Andheri Gujarati Jain Sangh

Page 534

અવશ્યભાવી વિરાધના વિચાર
૪૮૯ એ ભગવતીનો આલા છઈ ઈહાં આરંભાદિનઈ એજનાદિ ક્રિયા વ્યાપ્તિ યથાસંભવ જાણવી જિમ “ઇસ વિષે ચર્ નવ સં સં મદં રિળમ? તાવ જે વિધવા સત્તવિવંધા વા ત્રિવંધા વા વિવંધા વા નો નં વંધ રા' ઈહાં. અનઈ “આરંભાદિકનઈ અંતક્રિયા પ્રતિબંધકપણું સ્થૂલવ્યવહારનઈ' ઈમ વૃદ્ધવ્યાખ્યાન કરઈ છઈ, અનઈ બીજઈ પણિ પ્રવચનપરીક્ષા વૃત્તિમણે ઈમ જ લખ્યું છઈ, તથાતિ-“હુમુનીनां-शोभना मुनयः सुमुनयः सुसाधवस्तेषामप्रमत्तगुणस्थानकादारभ्य त्रयोदशगुणस्थान यावदा. મકાનાનાનામણાifમજી ક્રિયા ન મવતીચરિ' તે વિસારીનઈ શતક (સર્વશતક) ગ્રન્થમણે ઈમ લખ્યું છઈ જે “એજનાદિક્રિયા વ્યાપારક આરંભાદિવાચ્ય યોગ જ કહિઈ
આરભાદિ અનાદિત્ય નહી'. જિમ ધમવ્યાપકવલિ ધમજન્ય નહી. તે ગને પ્રતિબંધઈ અંતક્રિયા ન હોઈએ અભિપ્રાય સાચો નહીં, જે માર્ટિ કપભાથ્થઈ હિંસાન્વિતગઈ આરંભપ્રસંગ એ આલાવો દેખાડે છે. તિહાં ક૨વધ ફલાવ્યા છઈ. તથા યોગનિરોધઈ યોગ પ્રતિબંધક ન કહિવાઈ, જિમ ઘટનાશ ઘટ. તથા આરંભાદિ ૩ શબ્દઈ એક વેગને અર્થ કહિઈ તો “બરિતે વા રિહંતધ્યાન રા' એ ૨ શબ્દ એક અર્થ કહઈ છઈ તે સરખા થાણું પડઈ તે રુડી પરિ વિચારીનઈ વડેરાનું વચન માનવું. ૪૩
[અવયંભાવી વિરાધના વિચા૨]. "से अभिक्कममाणे पडिक्कममाणे संकुचमाणे पसारेमाणे विणिवट्टमाणे संपलिज्जमाणे! एगया गुणसमियस्स रीयओ कायसंफासं समणुचिन्ना एगतिआ पाणा उद्दायति । इहलागवेदणविज्जावडियं आउट्टिकम्म, तापरिण्णाय विवेगमेति" आचारांगे लोकसाराध्ययने [अ.५,उ.४]
- ઈહાં ચઉદમાં ગુણઠાણ તાંઈ કાયસ્પર્શઈ જીવવધ કવિઓ છઈ યદુવૃત્તિ: अत्र च कर्मबन्ध प्रति विचित्रता, तथाहि-"शैलेश्यवस्थायां मशकादीनां कायस्पर्शेन प्राणत्यागेऽपि पञ्चविधोपादानकारणाभावान्नास्ति बन्धः उपशान्त-क्षीणमोह-सयोगिकेवलिनां स्थितिनिमित्तकषायाभावात् सामयिकः, अप्रमत्तयतेर्जघन्यतोऽन्तर्मुहूर्त्तम् , उत्कर्णतश्चान्तःकोटाकोटिस्थितिरिति, प्रमत्तस्य त्वनाकुट्टिकयाऽनुपेत्य प्रवृत्तस्य क्वचित्पाण्याद्यवयवसंस्पर्शात्प्राण्युપત્તાપના ઘન્યતા વધુ વર્ષ કાત્તાન ઉવ વિશેષિતતા” | ફૂલ્યા “ઈહાં કેવલી ગુર્વાદેશ વિધાયી નથી તે માટઈ નાવઈ ઈમ કઈ કઈ છઈ તે કેવલિગ્રાહક વૃત્તિકાર સામે થાઈ છઈ. તેહને પ્રતીકાર ઈમ કી જઈ જે કેવલી પણિ ફલતઃ ગુર્વાદેશ વિધાયી છઈ, જિમ કહિઉં “જિં તે મેતે ! સત્તા સોમિટા ! = ને તવનિયમસંગમરણાંચન્નાળાવમાસુ નોખુ નચા” એ ફલથી જ ઉપાદિઉં છઈ ૪૪ “પ્રાયિં અસંભવી સંભવઈ તે અવશ્યભાવી દ્રવ્યવધ કહિછ જિમ અનાભોગથી અપ્રમત્તનઈ તે કેવલીનઈ ન હોઈ, જે માર્ટિ અવશ્યભાવને નિયામક અનાગ નથી” ઈમ કે કહઈ છઈ તે જૂઠું, જે માર્ટિ અનભિમત થકઈ અવજનીયસંનિધિક તે અવશ્યભાવી કહઈ, તેહ દ્રવ્યવધ કેવલીનઈ પણિ સંભવઈ. ૪પા “જિમ સાધ્વાદિ નિમિત્તકેપસર્ગોદિ સાધ્વાદિ વ્યાપાર વિના સાદવાદિકર્તાક ન હાઈ, તિમ અયાગિ શરીરનિમિત્ત કમથકાદિવધ અગિક (ક) ન હોઈ, કિંતુ મશકાદિકક, સોગિકેવલિનઈ તિમ ન
R