________________
આપ્તવાણી-૧
૧૩
આપ્તવાણી-૧
એવું એકેય સુખ આ જગતમાં હોય તો ખોળી કાઢ, જા. શાશ્વત સુખ તો પોતામાં-સ્વમાં જ છે. પોતે અનંત સુખનું ધામ છે ને લોકો નાશવંત ચીજમાં સુખ ખોળવા નીકળ્યા છે ! આ સંસારીઓનાં સુખ કેવા છે ? શિયાળાનો દહાડો અને અગાશીનો મહેમાન અને લક્કડિયા હિમની શરૂઆત ટૂંકી રજાઈ અને તું લંબૂસ. તે માથું ઢાંકે ત્યારે પગ ઊઘાડા રહે, પગ ઢાંકે ત્યારે માથું ઉઘાડું રહે. તે મૂઆ આખી રાત હલવઈ હલવઈને કાઢે તેવું આ સંસારનું સુખ છે. હકીકતમાં આ જગતમાં દુઃખ જેવી કોઈ વસ્તુ જ નથી. દુઃખ એ અવસ્તુ છે. કલ્પનાથી ઊભું કરેલું છે. જલેબીમાં દુ:ખ છે એમ કલ્પના કરે તો તેને તેમાં દુઃખ લાગે ને સુખ છે એમ કહ્યું તો સુખ લાગે. માટે તે યથાર્થ નહીં. જેને સાચું સુખ કહ્યું તો તેને બધાએ એક્સેપ્ટ કરવું જ જોઈએ. યુનિવર્સલ ટુથ હોવું જોઈએ. પણ તું જેમાં સુખ માને છે તેમાં બીજાને અપાર દુઃખ લાગે તેવું આ જગત છે.
પ્રારબ્ધ-પુરુષાર્થનું વિરોધાભાસી અવલંબત લોક પ્રારબ્ધ-પુરુષાર્થ કહે છે. મૂઆ દળેલાને ફરી દળે છે ને ઊલટાના અડધો શેર ઊડાડી મૂકે છે. કેટલાક લોકો પ્રારબ્ધ પ્રારબ્ધ કરે છે ને કેટલાક પુરુષાર્થ પુરુષાર્થ કરે છે તે બન્નેય પાંગળાં અવલંબન છે. ઓ મજૂરો સવારથી સાંજ સુધી મિલોમાં પુરુષાર્થ કરે છે તે શું પામે છે ? રોટલો ને કઢી કે બીજું વધારે ? અને પ્રારબ્ધવાદીઓ હાથ જોડીને બેસી રહે તો ?
મૂઓ લાખ કમાય તો કહે ‘હું કમાયો’ અને ખોટ જાય તો કહે ‘ભગવાને ઘાલી. મારા ગ્રહો રાશી હતા. ભાગિયો નઠારો મળ્યો.” વળી કહે, ‘મી કાય કરું' ! તે મૂઆ તું જીવતો છે કે મરેલો ? સારું કર્યું ત્યારે કહેનાર તું હતો તે હવે કહેને કે મેં કર્યું. હવે કહે છે કે ભગવાને કર્યું. તેમ કહીને શું કામ ફજેતો કરો છો ? અને ગ્રહો પણ કશું જ કરતાં નથી. તારા ગ્રહ જ તને નડે છે. તારા મહીં જ નવેય ગ્રહો છે. તે જ તને નડે છે. હઠાગ્રહ, કદાગ્રહ, દુરાગ્રહ, મતાગ્રહ, સત્યાગ્રહ વિ. વિ. અમે નિરાગ્રહી થયા છીએ. આગ્રહ હોય ત્યાં વિગ્રહ થાય. અમારે આગ્રહ નથી તો વિગ્રહ ક્યાંથી ? આ તો ક્રમ આવે છે ને ત્યારે સફળ થાય છે અને અક્રમ આવે છે ત્યારે ભગવાન પર ઢોળી દે છે. ક્રમ અને અક્રમની આ બે લિન્કોને
લોકો પુરુષાર્થ કહે છે. જો પોતે પુરુષાર્થ કરતો હોય તો ક્યારેય ખોટ આવે જ નહીં. પુરુષાર્થ તો એનું નામ કે નિષ્ફળતા ના હોય. આ તો વિરોધાભાસ કહેવાય. તું પોતે જ પુરુષ નથી થયો, તે મૂઆ પુરુષાર્થ શું કરવાનો છું ? ખરો પુરુષાર્થ તો તે કે જે પુરુષાર્થ અને સ્વપરાક્રમ સહિત હોય. આ તો મૂઆ પ્રકૃતિ નચાવે તેમ નાચે છે ને કહે છે હું નાચ્યો !
કૃષ્ણ ભગવાને શું કહ્યું કે “ઓધવજી અબળા તે શું સાધન કરે !” જૈનોના મોટામાં મોટા આચાર્ય આનંદઘનજી મહારાજ પણ પોતાને અબળા કહે છે. કારણ કે પુરુષ કોને કહેવાય કે જેણે ક્રોધ-માન-માયાલોભ જીતી લીધાં હોય તેને. આ તો ક્રોધ-માન-માયા-લોભે જ જીતી લીધાં છે, તે અબળા જ કહેવાય ને !
હું પુરુષ થયો છું. પુરુષાર્થ અને સ્વપરાક્રમ સહિત છું. જ્યોતિષ અને પુરુષાર્થ એ બન્નેય વિરોધાભાસ છે. જ્યોતિષ તે સાચું છે ને જેને પુરુષાર્થ માને છે તે ભ્રાંતિ છે. મૂઆ ખોટ જાય છે ત્યારે જ્યોતિષી પાસે શું કામ જાઉં છું ? કરને પુરુષાર્થ ! આ પુરુષાર્થ તો આવતા ભવનાં બીજ નાખે છે.
- આ એલેમ્બિકના કારખાનામાં કેટલાંય માણસો કામ કરે છે. ત્યારે કેમિકલો થાય છે અને તેય પાછું એક જ કારખાનું અને આ દેહ તો અનેક કારખાનાંનો બનેલો છે, લાખ એલેમ્બિકનાં કારખાનાંનો બનેલો છે. તે એમ ને એમ ચાલે છે. મૂઆ, રાતે ઑઢવો (હાંડવો) ખાઈને સૂઈ ગયો, તે મહીં કેટલો પાચકરસ પડ્યો, કેટલું પિત્ત પડ્યું, કેટલું બાઈલ પડ્યું, તેની તપાસ કરવા જાઉં છું તું ? ત્યાં તું કેટલો એલર્ટ છું, મૂઆ ? એ તો સવારે એની મેળે બધી જ ક્રિયાઓ થઈને, પાણી પાણીની જગ્યાએ ને સંડાસ સંડાસની જગ્યાએથી છૂટું પડી નીકળી જાય છે ને તત્ત્વો બધાં લોહીમાં ખેંચાઈ જાય છે. તે મૂઆ, એ બધું તું ચલાવવા ગયો હતો ? અલ્યા મુઆ, આ અંદરનું એમ ને એમ ચાલે છે તો બહારનું નહીં ચાલે ? તું કરું છું એવું શા માટે માને છે ? એ તો ચાલ્યા કરશે. રાતે ઊંઘમાં શરીર સહજ હોય છે. આ તો મૂઆ અસહજ. આ દહાડે તો લોક કહે છે કે, હું શ્વાસ લઉં છું, ખરા શ્વાસ લઉં છું, ઊંચા લઉં છું ને નીચા પણ લઉં છું. તો મૂઆ રાતે કોણ
