________________
આપ્તવાણી-૧
૨૨૩
૨૨૪
આપ્તવાણી-૧
થાળી આવી તો તે વખતે તે સંયોગ પ્રાપ્ત થયો કહેવાય. એની પહેલાં સુમેળ રાખીને સમભાવે નિકાલ કરવો પડે. તે શાંતિથી જમી લેવાનું. ઓછું બે હાથેથી જમાય છે ? શાંતિથી જમવાનું એટલે ચિત્ત તે વખતે કોર્ટમાં ના જવું જોઈએ. તે ધોકડું અહીં ખાય ને તમે કોર્ટમાં હો. પહેલાં શાંતિથી જમો ને પછી કોર્ટમાં નિરાંતે જાવ. લોક શું કરે છે, કે પ્રાપ્ત સંયોગને ભોગવી જ નથી શકતા ને અપ્રાપ્તની પાછળ રઘવાયા થઈને પડે છે. તે બેઉને ખોઈ નાખે છે. મૂઆ, જમવાનું પ્રાપ્ત થયું છે તેનો સુમેળ કર, તેને ભોગવ. તો જ તેનો નિકાલ થશે. કોર્ટ તો હજી દૂર છે, અપ્રાપ્ત છે. તે એની પાછળ ક્યાં પડ્યો ? સંયોગ પ્રમાણે કામ કાઢી લેવાનું. જ્ઞાની પુરુષનો સંયોગ મળે ત્યારે કામ ના કરી લે, તો થઈ જ રહ્યું ને ! આવી સાચી ને સરળ સમજણ કોણે આપે ? એ તો આત્મ અનુભવીનું જ કામ.
આખા જગતના તમામ જીવો માટે આ “જ્ઞાની પુરુષ' એ ઉત્તમ નિમિત્તનો સંયોગ છે.
‘તેમ ભવિ સહજ ગુણે હોવે, ઉત્તમ નિમિત્ત સંયોગી રે.’
નજીકના મોક્ષે જનારને સહજ રીતે ઉત્તમ નિમિત્ત મળી આવે ! મોક્ષ અતિ સુલભ છે અને મોક્ષદાતાનો સંયોગ ભેગો થવો અતિ અતિ દુર્લભ છે. એની દુર્લભતા અવર્ણનીય છે.
બધાય અવતારમાં ભટકી ભટકીને આવ્યો છે, ક્યાંય સાચું સુખ મળ્યું નથી. ત્યાં અહંકારની ગર્જનાઓ અને વિલાપ જ કર્યા છે. છૂટવાની ઇચ્છા તો છે પણ માર્ગ મળતો નથી. માર્ગ મળવો અતિ અતિ દુર્લભ છે.
આ જ્ઞાની પુરુષનો સંયોગ ભેગો થવો જ મુશ્કેલ છે. બધા જ સંયોગો ભેગા થઈને વીખરાઈ જવાના પણ જ્ઞાની પુરુષના સંયોગથી ‘કાયમની ઠંડક પ્રાપ્ત થાય. હવે તો કામ કાઢી લેવાનું છે. જ્ઞાની પુરુષ પાસે પડ્યા રહેવું છે એવી ભાવનાથી પરાક્રમ ઊભું થાય. પછી ગમે તેવો સંયોગ આવે તો પણ પરાક્રમથી પહોંચી વળાય.
પ્રાક્ત સંયોગો આ તમને જે જે કંઈ આવી મળે છે, તે તમારી પ્રકૃતિના હિસાબે
જ મળે છે. પ્રકૃતિ પ્રમાણે જ દરેક ચીજો મળી જાય છે. મરીવાળાને મરી મળે, ઈલાયચીવાળાને ઈલાયચી મળી રહે છે, રીંગણાંવાળાને રીંગણાં, ચા પીતો હોય તેને ચા મળી રહે છે અને સુંઠવાળી ચા જો પ્રકૃતિમાં હોય તો સૂંઠવાળી ચાય તેને મળી રહે છે. પણ અહીં જે ક્રોધ-માન-માયા-લોભ છે તે ડખો કરે છે. લોભ સંઘરો કરવાનું શીખવાડે છે. પાછું એના માટે કપટ કરે છે ને ભયંકર ડખો કરી નાખે છે. અલ્યા, કશો જ ડખો કરવાની જરૂર નથી. પ્રકૃતિ પ્રમાણે, મહીંની ડિમાન્ડ પ્રમાણે બધું જ તને આવી મળે તેમ છે. આ લોકોને જો વિચાર આવે કે કાલે સુર્યનારાયણ નહીં ઊગે તો શું થશે ? મૂઆ, આ બધું જ તારા માટે છે. તને ભોગવતાં આવડવું જોઈએ. આ સૂર્ય, ચંદ્ર, તારા, હવા, પાણી બધું જ તારા માટે છે.
પ્રકૃતિ પ્રમાણે દસ દિવસ માટે હીલ સ્ટેશન જવાનું થાય, તો દસ દિવસ વધારે રહેવા મળ્યું હોય તો સારું એમ તેને થાય અને બીજે બે દહાડા વધારે રહેવાનું ના ગમે. આ ખાય છે, પીએ છે તે બધું જ પ્રકૃતિ પ્રમાણે મળી રહે છે. હા, લોભમાં હોય તેટલું ના પણ મળે. આ ત્યાગ કરે છે, ઉપવાસ કરે છે તેય પ્રકૃતિ પ્રમાણે થાય છે અને અહંકાર કરે છે કે “મેં કર્યું. ત્યાગ થયો તેય પ્રકૃતિ પ્રમાણે ! અને ના ત્યાગ થયો તેય પ્રકૃતિ પ્રમાણે !
વડોદરામાં એક શેઠ હતા. તેમની બૈરી બહુ કચકચ કરતી. ઘેર પાંચ-છ છોકરાં, ખાધેપીધે સુખી પણ બૈરી બહુ જબરી. તે શેઠ કંટાળી ગયા. તે તેમણે વિચાર્યું. “આના કરતાં સાધુ થઈ જાઉં તો લોક ‘બાપજી, બાપજી” તો કરશેને છેવટે !” તે શેઠ છાનામાના નાસી ગયા, સાધુ થઈ ગયા. પણ બૈરી ભારે હોંશિયાર હતી. શેઠને ખોળી કાઢ્યા તેણે તો ! અને ઠેઠ દિલ્હીમાં અપાસરામાં બાઈ તો ઓચિંતી જઈ ચઢી. ત્યાં મહારાજનું વ્યાખ્યાન ચાલતું હતું. શેઠ પણ મૂંડાવીને સાધુવેશે બેઠા હતા. તે શેઠાણીએ તો ત્યાં ને ત્યાં જ શેઠને ટૈડકાવા માંડ્યું, ‘અરે, તમે ય મારી જોડે શું વેપાર માંડ્યો છે ? આ ઘર છે છોકરાં મારે માથે નાખી કાયરની જેમ શું નાસી ગયા ? એમને ભણાવશે-પૈણાવશે કોણ ?” એણે તો ઝાલ્યો શેઠનો હાથ ને ઢસડવા માંડી ! શેઠ સમજી ગયા. વધારે ખેંચ કરીશ તો ફજેતો થશે.
