________________
આપ્તવાણી-૧
લોકોને હોય, પણ અગમનું ના હોય. ગુરુગમ શબ્દ છે પણ ગુરુ પોતે જ ઉત્તરને દક્ષિણ સમજે તેને શું થાય ?
૨૩૩
શુષ્કજ્ઞાન એટલે પરિણામ ના પામે તે. ઝાડને ફૂલ બેસે પણ પપૈયા ના બેસે. તે આજે ઠેર ઠેર શુષ્કજ્ઞાન પેસી ગયું છે. કાળની વિચિત્રતા છે ! ‘અક્રમ જ્ઞાત' - ‘ક્રમિક જ્ઞાત’
‘ક્રમિક માર્ગ’માં રિલેટીવ ધર્મની ભાષામાં જે વ્યવહાર-નિશ્ચયના ભાગ પાડવામાં આવ્યા છે તે સમજથી બરોબર છે, પરંતુ અક્રમ માર્ગની રિયલ ધર્મની જ્ઞાનભાષામાં તો નિશ્ચય વ્યવહાર છે અર્થાત્ નિશ્ચય યથાર્થ પ્રગટ થાય તે પછી જ યથાર્થ વ્યવહારની આદિ ગણાય છે. આવા નિશ્ચયવ્યવહાર સંબંધમાં જ યથાર્થ નિશ્ચયથી યથાર્થ વ્યવહાર હોય છે અને તેથી ગમે તે જાત હો, વેશ હો, શ્રેણી હો કે પછી ગમે તે પ્રકારની અવસ્થા હો, પરંતુ તે દરેક પ્રસંગમાં, સંયોગોમાં સંપૂર્ણ, સમાધાનકારી જ્ઞાનજાગૃતિ રહે અર્થાત્ અસમાધાન માત્રથી વિરામ પામવાનું બને છે ! તાત્પર્ય એ કે વ્યવહાર યથાર્થ ત્યારે જ કહી શકાય કે જ્યારે યથાર્થ નિશ્ચય પ્રગટ થયો હોય. સર્વ અવસ્થાઓમાં સર્વ સમાધાન રહે એવું જ્ઞાન છે ‘આ’ !
લખચોરાશી - ચાર ગતિ ભટકણ શાથી ?
આત્મા પોતે પુદ્ગલને ઊર્ધ્વગામી ખેંચે છે. જ્યારે પુદ્ગલનો બોજો વધે છે ત્યારે પુદ્ગલ આત્માને અધોગતિએ લઈ જાય છે. તે અત્યારે કળિયુગમાં તો ધર્મ એવો આપવો ઘટે કે ભાઈ, હિંસા-ચોરી વગેરેના ભાવો આવે તેને ભૂંસી નાખજે કે જેથી અધોગતિ ના થાય ! પાશવી અને રાક્ષસી વિચારોને ભૂંસી નાખ. તેમ કરીશ તો આત્માનો તો સ્વભાવ જ છે કે ઊર્ધ્વગામી થવું.’
આનાથી ગતિ પાંસરી થશે. પાશવતાના ને રાક્ષસી વિચારો આખો દહાડો કર્યા જ કરે છે. તેથી આખો દહાડો આત્મા ઉપર આવરણનો લેપ ચઢાવ્યા જ કરે છે. પોતાના ઘાટમાં ને ઘાટમાં રહ્યા કરે છે ! એ જ પાશવતા
છે.
આપ્તવાણી-૧
આ ટેપમાં જેવી રીતે ભૂંસી નખાય છે, તેમ મહીં પણ ભૂંસી નખાય
તેમ છે. અગિયાર વાગે જમતાં પહેલાં વિચાર આવે તે પ્રગટ્યા પહેલાં ભૂંસી શકાય તેમ છે. અમે એ જ કહીએ છીએ કે અલ્યા, ભૂંસી નાખજો.
૨૩૪
‘જ્ઞાન એ જ આત્મા છે.’ જેવું જેવું જેને જ્ઞાન હોય તેવો તેનો
આત્મા થાય. વિપરીત જ્ઞાન એટલે વિપરીત આત્મા થાય. જે જ્ઞાન ઉપર શ્રદ્ધા બેસે તેવો તે થઇ જાય. શ્રદ્ધા બેઠી એટલે શ્રદ્ધાને મદદ કરનાર જ્ઞાન મળી જાય ને જ્ઞાન અને શ્રદ્ધા એક મળે એટલે ચારિત્ર તેવું જ થાય. આત્મા તેવો જ થઇ જાય. કો’ક સાસુ તેની વહુને ગાંડી કહે, પણ જ્યાં સુધી વહુને શ્રદ્ધા ના બેઠી હોય ત્યાં સુધી કોઇ ઇફેક્ટ ના થાય. તે આખું જગત એને ગાંડી કહે, તો પણ તેને સાયકોલોજી ઇફેક્ટ ના થાય. પણ જો તેની શ્રદ્ધા ફરી, તો તે ખરેખર ગાંડી થઇ જાય ! માટે વક્કર જ ના પડવા દેવો આ જગતમાં કોઇનોય.
જેવી જેની પ્રતિષ્ઠા તેં કરી તેવો જ તારો પ્રતિષ્ઠિત આત્મા થાય. પ્રશ્નકર્તા : શ્રદ્ધા અને જ્ઞાનમાં ફેર શો ?
દાદાશ્રી : ‘શ્રદ્ધા’ એ અનડીસાઈડેડ જ્ઞાન છે, ‘જ્ઞાન’ એ ડીસાઇડેડ જ્ઞાન એટલે કે ‘અનુભવનું જ્ઞાન' છે. બગીચામાં બેઠા હોઈએ અને કંઈક ખખડે તે હું કહું કે કંઈક છે, તમે ય કહો કે કંઈક છે, આનું નામ કર્યું જ્ઞાન ? એનું નામ ‘શ્રદ્ધા’ અથવા ‘દર્શન’. પછી પાછા બધા તપાસ કરવા ઊઠીને ગયા. હાથ ફેરવીને બધાએ નક્કી કર્યું કે આ ગાય છે, તેને ‘જ્ઞાન’ કહેવાય. બિલીફમાં એટલે કે દર્શનમાં રોંગ પણ નીકળે કોઈવાર. સામાન્ય રીતે જાણવું તેને ‘દર્શન’ કહેવાય અને વિશેષ રીતે જાણવું તેને ‘જ્ઞાન’ કહેવાય.
ગજવાં કાપનારને ગજવાં કાપતાં શી રીતે આવડે ? પહેલાં શ્રદ્ધા ઉત્પન્ન થાય, તે પછી જ્ઞાન મળે ને ચારિત્ર તો એની મેળે જ આવી જાય.
જ્ઞાન-દર્શનનું ફળ ક્રિયામાન. લોકો તેને ચારિત્ર કહે છે. સમ્યક્ એટલે યથાર્થ, રિયલ. સમ્યક્ જ્ઞાન, સમ્યક્ દર્શનથી સમ્યક્ ચારિત્ર ઉત્પન્ન
