________________
આપ્તવાણી-૧
૧૪૫
૧૪૬
આપ્તવાણી-૧
જ્ઞાનીને તો અંદરના બધા જ આચારો શેય સ્વરૂપે થઈ જાય ને પોતે જ્ઞાતા-દ્રષ્ટા પદમાં રહે. આપણી પાસે જ્ઞાન છે તે ગમે તેવા દુ:ખના સંયોગો આવે તો તેમાંથી ડગ્યા વગર નીકળી જઈ શકીએ. સંકટ સમયની સાંકળ છે તે ખેંચી એટલે નિકાલ થઈ જાય.
આ જ્ઞાન ન હોય તો ભમરડાની પેઠે ફરવાનું. પણ જ્ઞાન છે તો બાહ્યાચાર સુંદર હોવો જોઈએ, નહીં તો બહુ મોટી જોખમદારી આવી પડે. લોકનિંદ્ય આચાર તો ના હોવો ઘટે. જે જે આચાર લોકનિંદ્ય હોય, તે આપણને ના હોય. વાણી ખરાબ હોય, મન ખરાબ હોય તો તે ચલાવી શકાય પણ દેહનો આચાર તો ખરાબ ના ચલાવી લેવાય, ત્યાં તો દેવલોકોય ના ઊભા રહે.
કરીશું એવું ભાન વર્તે છે, પણ આ દેહ તો ગુનેગારી’ ટાળવા માટે પ્રાપ્ત થયો છે. દરેક પ્રાપ્ત સંયોગોનો સમભાવે નિકાલ કરી ભગવાનને ચાળવા માટે આ દેહ પ્રાપ્ત થયો છે. તેથી જ તો કવિ લખે છે કે,
‘દેહ જે પ્રાપ્ત થયો, ગુનેગારી ટાળવા કર્મ આવરણ ખયે, ભગવાન વાળવા.”
આચાર, વિચાર તે ઉચ્ચાર આચાર, વિચાર ને ઉચ્ચાર એ ત્રણેય ચંચળ વસ્તુઓ છે. “આપણે” તો માત્ર જાણવું જોઈએ કે વિચાર આવો આવ્યો. વિચાર આવે છે તેના આપણે જોખમદાર નથી. કારણ એ તો પહેલાંની ગાંઠો ફૂટે છે. એ તો પહેલાં સહી થઈ હતી તેથી આવે છે. તેથી તેના જોખમદાર નથી. પણ જો ફરી સહી કરી આપે તો ભયંકર જોખમદારી કહેવાય.
‘આત્મા’ પોતે અચળ છે અને આચારવિચાર અને ઉચ્ચાર એ ચંચળ ભાગમાં છે. જે જે કાર્યમાં આવે તે ‘ચાર'માં આવે; આચાર, વિચાર અને ઉચ્ચાર. પ્રત્યક્ષ રૂપકમાં આવે તે આચાર, મહીં ફૂટે તે વિચાર અને બોલાય તે ઉચ્ચાર. જો નોર્માલિટીમાં રહે, સમમાં રહે તો સંસાર કહેવાય. તેથી જ બહારના ભાગે-બાહ્યાચારમાં નોર્માલિટીમાં રહેવાનું કહ્યું છે.
સતયુગમાં મનનો વિચાર એકલો જ બગડતો. વાણીનો અને દેહનો નહોતો બગડતો. અત્યારે તો બધા જ આચારો બગડેલા જોવા મળે છે. જો મનનો આચાર બગડેલો હોત તો ચલાવી લેવાત પણ વાણીનો અને દેહનો ના ચલાવી લેવાય. બધા આચાર બગડેલા હોય તો ભયંકર પ્રત્યાઘાતી વાણી નીકળે. એ બધો બગાડ જ નીકળે. જ્ઞાનના પ્રતાપે બાહ્યાચાર જે બગડેલા હતા તે બંધ થઈ જાય. દેહનો આચાર ચોખો જોઈએ. મનના અને વાણીના આચાર ફેરફાર થયા કરે. દેહનો આચાર ખરાબ હોય તે તો બહુ જોખમ કહેવાય. દેવો પણ દુ:ખ દે, બાહ્યાચાર ચોખ્ખો હોય તો દેવલોકો પણ રાજી રહે, શાસન દેવતાઓ પણ ખુશ રહે.
બાહ્યાચાર બગડવાનું કારણ શું ? બહાર સુખ મળતું નથી તેથી. અંદરનું અપાર સુખ પ્રાપ્ત થયા પછી બહારના આચાર સુધરતા જાય.
મનના અને વાણીના આપણે જ્ઞાતા-દ્રષ્ટા અને એ તો શેય ફિલ્મ કહેવાય પણ બાહ્યાચાર તો ના ચલાવી લેવાય. લોકનિંઘ આચારમાં આવ્યા કરતાં તો શાદી કરી લેવી સારી. બાકી એવી ભૂલ તો દેખાય ત્યાંથી જ કાઢી નાખવી પડે. એમાં જ્ઞાતા-શૈય સંબંધ રાખવા ગયા તો એ ભૂલ ક્યાં ફેંકી દેશે એ કહેવાય નહીં. કો’ક દહાડો જ્ઞાનને બાજુમાં ખસેડીને ઉપર ચઢી બેસે. ઝેરનાં પારખાં ન હોય. અહંકાર કરીને તોડી નાખવું. ગમે તેમ તેનો ઉકેલ લાવવો પડે. બહાર તો ના ચાલે. આપણે એક ફેર નક્કી કરી રાખીએ કે બાહ્યાચાર ચોખ્ખો હોવો જ જોઈએ. નક્કી ન કરીએ તો દુકાનો ચાલ્યા કરે. આ તો ભયંકર જોખમ કહેવાય. આના જેવું દુનિયામાં બીજું જોખમ નથી. સંસાર જોખમી સ્વભાવનો નથી પણ બગડેલો બાહ્યાચાર જોખમી છે. સુંદર બાહ્યાચારથી તો દેવલોકની કૃપા રહે અને તેઓ મોક્ષ સુધી હેલ્પ કરે.
બાહ્યાચારને તો જાણવો જોઈએ કે આ તો ભારે જોખમની ચીજ છે તે આપણે તેને અર્પણ કરી દઈએ. બાહ્યાચાર બગડેલા શાથી ? કે સુખ નથી તેથી. બળતરા ઊભી છે પણ આપણને મહીં અનંત સુખ પછી એવું ના હોય. આપણે શુદ્ધાત્મા થયા, તે અહંકારે કરીને પણ એનાથી દૂર રહેવું.
બગડેલો બાહ્યાચાર કોને કહેવો?
