________________
આપ્તવાણી-૧
૧૬૫
૧૬૬
આપ્તવાણી-૧
ગળ્યું પહેલાં ચાખ્યું છે, તેમ અમે અનુપમ મીઠાશવાળું જ્ઞાન આપીએ છીએ પછી તમને જગતમાં તમામ વિષયી સુખો મીઠાં હોવા છતાં મોળાં લાગશે. લોકોમાં કહેવત છે કે, ટાઢિયો તાવ ચઢે, મેલેરિયા થાય ત્યારે દૂધપાક કડવો લાગે છે. તે તેનું મોટું કડવું છે તેથી કડવું લાગે છે. તેમાં દૂધપાકનો શો દોષ ? તેમ અમારા આપેલા “અક્રમ જ્ઞાનથી જેમ તાવ ઉતરશે, ત્યારે આખા જગતના વિષયો નિરસ થતાં જતાં લાગશે. વિષયો નિરસ થતા જવા એ થર્મોમિટર છે, પોતાનો તાવ તો ખબર પડે !
‘ક્રમિક માર્ગ'માંય વિષય નિરસ લાગતા જાય પણ તે અહંકાર કરીને નિરસ લાગે, પણ તે પાછા સામા આવવાના. પણ અમારા “અક્રમ માર્ગ’માં ડખો જ નહીં ને ! અમે તો વિષયોના સાગરમાં નિર્વિષયી છીએ ! નિર્વિષયી એટલે જળકમળવતું. અમે તો આ દેહનું સ્વામીપણું છોડી દીધું છે એટલે અમને કશું અડે નહીં કે નડે નહીં. અમને તો સ્વામીત્વપણાનો અભાવ છે. અમારા મહાત્માઓનું માલિકીપણું પણ અમે લઈ લીધું છે અને તેથી તેઓ જળકમળવત્ રહી શકે. ચીતરે છે પુદ્ગલ, પણ તેમાં તમે પોતે તન્મયાકાર થયા તો, તમે સહી કરી આપી દીધી. પણ તન્મયાકાર ના થાય અને માત્ર જુએ જ અને જાણે તો તે છૂટો જ છે.
મને કો’કે પૂછયું કે, “આ કોટ આવો કેમ પહેર્યો છે ?” મેં કહ્યું, આ અમારો નિર્વિષય વિષય છે.”
વ્યાખ્યાનનો અને સંસારીઓએ સંસારના વિષયોની આરાધના કરવા માંડી છે ને પાછા કહે છે કે, પુરુષાર્થ કરીએ છીએ ! જ્ઞાનીને પૂછ તો ખરો કે, પુરુષાર્થ છે કે શું છે ? મૂઓ, ફરજિયાતને મરજિયાત માની બેઠો છે. મુઆ, આરાધના વિષયોની કરો છો અને ખોળો છો નિર્વિષયીને (આત્માને) ! અલ્યા, ક્યારેય પાર નહીં આવે. તે જે જે કંઈ કર્યું ને તેમાં અહંકાર કર્યો, તન્મય થયો, એબવ નોર્મલ થયો, તે બધા જ વિષય છે. આવું સાચું જ્ઞાન કોઈને સમજાતું નથી. તેથી અવળે રસ્તે દોરાય છે. તેમાં તેમનો દોષ નથી. આ તો જેમ છે તેમ કહેવું પડે છે અને તે અત્યંત કરુણા આવવાથી વાણી નીકળે છે. બાકી અમારે જ્ઞાની પુરુષને તે આવાં કડવા શબ્દો વાપરવાના હોય ? પણ શું થાય ? આ વિચિત્ર કાળને લીધે સાચો માર્ગ મળતો નથી, તે દેખાડવા આવી કડક વાણી નીકળે છે ! બાકી જ્ઞાની પુરુષ તો કરુણાના સાગર હોય.
વિષયને આહ્વાન કરવા જેવું નથી. પોલીસવાળો પકડીને લઈ જાય અને બે દિવસ ભૂખ્યા રાખીને મારી-ઠોકીને બળજબરીથી માંસ ખવડાવે તેવું વિષય માટે હોવું જોઈએ અને તો જ ગુનેગારી સહેતુક નથી. ન છૂટકે વિષયો હોવા જોઈએ. વિષય-અવિષય એ પરસત્તા છે. જાણી-જોઈને પોલીસવાળા જોડે જવાની ઈચ્છા થાય ? ના થાય. બળજબરીના વિષયો એ વિષય નથી, પણ સ્વેચ્છાએ વિષય ભોગવ્યા વગર વિચાર કર્યો તે વિષય છે. આ તો ભગવાનનો ન્યાય છે ! દેહે વિષય ભોગવ્યો તો તે મુક્ત થયો અને મન વિષય ભોગવે તો બીજ પડ્યું. અવસ્થિત થયો તે વ્યવસ્થિત થશે જ. વિષયોની બળતરા પાર વગરની જગતમાં ચાલી રહી છે. સારામાં સારાં કપડાં પહેરીને બીજાને બીજ પાડવાનું નિમિત્ત બનો, તોય પેમેન્ટ કરવું પડશે. વિષયનું પૃથક્કરણ બુદ્ધિથી વિચારો તોય ગંદવાડો લાગશે. જ્યાં લપસ્યો તે વિષય.
બે પ્રકારના વિષય : એક વિષય અને બીજો નિર્વિષય વિષય. જે વિષયમાં ધ્યાન ના હોય, બિલકુલ લક્ષ જ ના હોય, એનું નામ નિર્વિષય
વિષય.
જેને જે વિષયમાં ધ્યાન હોય તેમાં તે બહુ જ ચોક્કસ, તેમાં તો વિશેષ હોય જ. લોક પોતપોતાના વિષયમાં જ મસ્ત હોય છે અને ત્યાં જ તેઓ બાઘા જેવા દેખાતા હોય છે. કારણ કે તેમાં જ તન્મયાકાર થયા છે. આત્મા નિર્વિષયી છે. આખું જગત વિષયોથી ભરેલું છે, તેમાં જેને જે વિષયો પસંદ આવ્યા તેની જ આરાધના કરવા માંડી છે. દા.ત. તપસ્વીઓએ તપનો વિષય પસંદ કર્યો, ત્યાગીએ ત્યાગનો, વ્યાખ્યાનકારોએ
અચેતન જોડેનો વિષય સારો પણ મિશ્ર ચેતન જોડેનો ખોટો. તમારે છૂટવું હોય તોય સામું મિશ્ર ચેતન રાગ-દ્વેષી હોવાથી તમને ઝટ છૂટવા ના દે. જ્યારે અચેતન તો વીતરાગ જ છે. તમે છોડ્યું એટલું છૂટું. તમારી વારે વાર.
