________________
આપ્તવાણી-૧
૨૧૭
સંયોગો
આ જગતમાં સંયોગો ને આત્મા બે જ છે. સંયોગો સાથે એકતા થાય તો સંસાર અને સંયોગોનો જ્ઞાતા થાય તો ભગવાન.
આ જગતમાં નિરંતર ફેરફારો થયા જ કરે છે. કારણ કે તે સંસરણ સ્વભાવી છે. સંયોગ એ વિયોગ સ્વભાવી છે. સંયોગો તો સંસરણ થતા જ રહેવાના.
જગત આખું સંયોગો-વિયોગોથી જ ચાલી રહ્યું છે. આ જગતનો કર્તા કોણ ? કોઇ બાપોય કર્તા નથી. સાંયોગિક પુરાવાથી જ બધું ચાલ્યા કરે છે. સાયન્ટિફિક સરકમસ્ટેન્શિયલ એવિડન્સ' માત્રથી જ ચાલ્યા કરે છે.
વસ્તુઓનું સંમેલન જેવું થાય તેવું દેખાય, તેમાં કોઇનેય કશું જ કરવું પડતું નથી. આ મેઘધનુષ્ય દેખાય છે, તે તેમાં કોણ રંગ પૂરવા ગયું ? એ તો સાંયોગિક પુરાવાઓ ભેગા થયા, વસ્તુઓનું સંમેલન થયું ત્યારે મેઘધનુષ્ય દેખાયું. સાંયોગિક પુરાવામાં સૂર્ય હોય, વાદળાં હોય, જોનાર હોય વગેરે વગેરે કેટલાય પુરાવાઓ ભેગા થાય ત્યારે મેઘધનુષ્ય દેખાય. તેમાં જો સૂર્ય અહંકાર કરે કે હું ના હોત તો તે ના બનત, તો તે અહંકાર ખોટો
છે. કારણ વાદળાં ના હોત તોય તે ના બનત અને જો વાદળાં અહંકાર
કરે કે હું ના હોત તો મેઘધનુષ્ય થાત જ નહીં, તો તેય ખોટું છે. આ તો વસ્તુઓનું સંમેલન થાય તો જ રૂપકમાં આવે. સંમેલન ખસી જાય ત્યારે વિસર્જન થાય. સંયોગોનો વિયોગ થાય ત્યાર પછી મેઘધનુષ્ય ના દેખાય.
સંયોગ માત્ર વિયોગી સ્વભાવના છે અને પાછા ‘વ્યવસ્થિત’ના હાથમાં છે. સંયોગો ક્યારે, કેવા ભાવે ભેગા થશે, તે ‘વ્યવસ્થિત’ છે. માટે ડખો મેલને મૂઆ ! આ દુનિયા કેમની ઊભી થઈ છે ? ‘સાયન્ટિફિક સરકમસ્ટેન્શિયલ એવિડન્સ' માત્રથી ! બટ નેચરલ છે. મુખ્ય વસ્તુ
‘વ્યવસ્થિત’ છે. સંયોગો-વિયોગોને આધીન રહીને ‘વ્યવસ્થિત’ ચલાવે છે. કેટલાય સંયોગો ભેગા થાય ત્યારે એવિડન્સ ઊભો થાય, કેટલાય સંયોગો ભેગા થાય ત્યારે ઊંઘ આવે ને કેટલાય સંયોગો ભેગા થાય ત્યારે જગાય.
૨૧૮
આપ્તવાણી-૧
‘વ્યવસ્થિત’ એવું સરસ છે કે સંયોગ ભેગો કરી જ આપે.
આ ધોધ પડતો હોય ત્યાં પરપોટા દેખાય છે, તે કેવા જાત જાતના હોય છે ? કોઈ અર્ધ ગોળ હોય, નાના હોય, મોટા હોય, તે કોણે બનાવ્યા ? કોણે રચ્યા ? એ તો એની મેળે જ થયા. હવા, ફોર્સમાં પડતું પાણી, મોજાં વગેરે સંયોગો ભેગા થાય ત્યારે પરપોટા થાય. જેમાં વધારે હવા ભરાય તે મોટો પરપોટો ને જેમાં ઓછી હવા ભરાય તે નાનો પરપોટો થાય. તેમ આ મનુષ્યોય બધાય પરપોટા જ છે ને ? સંયોગો માત્રથી જ ઉત્પન્ન થાય છે !
એકના એક સંયોગો, એને ગમતા આવે અને બીજાને ના ગમતા
આવે. દરેક સંયોગનું આવું છે. એકને ગમે ને બીજાને ના ગમે. જે ગમતું ભેગું કરી રાખ્યું, તેનો વિયોગ ક્યારે થશે તેનું શું ઠેકાણું ? પાછું એવું છે કે, એક સંયોગ આવે ને બીજો આવે, પાછો ત્રીજો આવે. પણ એક આવ્યો તેનો વિયોગ થયા વગર બીજો સંયોગ ના આવે.
સંયોગો બે જાતના; ગમતા અને ના ગમતા. ના ગમતા સંયોગો એ અધર્મનું ફળ-પાપનું ફળ છે અને ગમતા સંયોગો એ ધર્મનું-પુણ્યનું ફળ છે અને સ્વધર્મનું ફળ મોક્ષ છે.
સંયોગ માત્ર દુઃખદાયી છે, પછી તે ગમતા હો કે ના ગમતા હો. ના ગમતાનો વિયોગ થાય તે દુઃખ અને ના ગમતાનો સંયોગ થાય તેય દુ:ખ અને નિયમથી તો બંનેયનો સંયોગ-વિયોગ, વિયોગ-સંયોગ જ છે.
ભગવાને કહ્યું કે, સુસંયોગો છે અને કુસંયોગો છે, જ્યારે કુસંયોગને લોક એમ કહે છે કે આની બુદ્ધિ બગડી છે. ફોજદાર આવીને પકડી જાય તે કુસંયોગ ને સત્સંગમાં જવા મળે તે સુસંયોગ. આ જગતમાં સંયોગ એટલે કે પૂરણ અને વિયોગ એટલે કે ગલન, એ સિવાય બીજું કશું જ નથી.
જેટલું વિયોગ કરવાનું અઘરું છે તેટલું જ સંયોગ કરવાનું અઘરું છે.
સ્વાદ હંમેશાં સંયોગ આવતાં પહેલાં આવે. જ્યાં સુધી સિલક હોય ત્યાં સુધી સ્વાદ આવે. જ્યારથી સિલક વપરાવા માંડે એટલે સ્વાદ ઓછો
