________________
આપ્તવાણી-૧
૨૧૫
૨૧૬
આપ્તવાણી-૧
ભાગી જાય. પણ તે જે ખોરાકથી જીવી રહ્યાં છે તે કયો ખોરાક ? તે જો જાણો નહીં તો તે શી રીતે ભૂખ્યાં મરે ? તેની સમજણ નહીં હોવાથી તેમને ખોરાક મળે જ જાય છે. એ જીવે છે શી રીતે ? ને તેય પાછાં અનાદિકાળથી જીવે છે ! માટે તેનો ખોરાક બંધ કરી દો. આવો વિચાર તો કોઈનેય નથી આવતો ને બધા મારી-ઠોકીને તેમને કાઢવા મથે છે. એ ચાર તો એમ જાય તેવાં નથી. એ તો આત્મા બહાર નીકળે એટલે મહીં બધું જ વાળીઝૂડીને સાફ કરીને પછી નીકળે. તેમને હિંસક માર ના જોઈએ. તેમને તો અહિંસક માર જોઈએ.
આચાર્ય શિષ્યને ક્યારે ટૈડકાવે ? ક્રોધ થાય ત્યારે. તે વખતે કોઈ કહે, “મહારાજ, આને શું કામ ટૈડકાવો છો ?” ત્યારે મહારાજ કહે, ‘તેને તો ટૈડકાવવા જેવો જ છે.” બસ ખલાસ, આ બોલ્યા તે ક્રોધનો ખોરાક. કરેલા ક્રોધનું રક્ષણ કરે તે જ તેનો ખોરાક.
કો’ક ઝીણા સ્વભાવનો તમને ચાની પડીકી લાવવા કહે ને તમે ૩૦ પૈસાની લાવો તો તે કહે કે, આટલી મોંઘી તે લવાતી હશે ? આવું બોલ્યો તેથી લોભ પોષાય અને કો'ક એંસી પૈસાની ચાની પડીકી લાવ્યો. તો લાફો માણસ કહે કે, આ સારી છે. તો ત્યાંય પણ લાફાપણાનો લોભ પોષાય, આ થયો લોભનો ખોરાક, આપણે નોર્મલ રહેવું.
ક્રોધ-માન-માયા-લોભ, આ ચારેય શેનાથી ઊભાં થાય છે ? પોતાની જ પ્રતિષ્ઠાથી. જ્ઞાની પુરુષ એ પ્રતિષ્ઠામાંથી ઉઠાડી, એની જગતનિષ્ઠા ઉઠાવીને બ્રહ્મમાં, સ્વરૂપમાં બેસાડી દે ને બ્રહ્મનિષ્ઠ બનાવી દે, ત્યારે આ ચારેયથી છુટકારો થાય !
જ્ઞાની પુરુષ ચાહે સો કરે ! આ ક્રોધ-માન-માયા-લોભ એ તો આત્મા-અનાત્મા, જ્ઞાન-અજ્ઞાનના બંધરૂપ છે, સાંકળ છે. નહીં તો અનાસક્ત ભગવાનને આસક્તિ ક્યાંથી ?
હેમ ડિપાર્ટમેન્ટ : ફોરેન ડિપાર્ટમેન્ટ આ પરદેશમાં પેરૂમાં કે બીજે ગમે ત્યાં વાવાઝોડાં આવે કે જવાળામુખી ફાટી નીકળે ત્યારે દેશના વડાપ્રધાન મિટીંગ બોલાવે. એમના વિદેશ પ્રધાન પાસે પેરૂના વડાપ્રધાન ઉપર દિલસોજીનો પત્ર લખાવે કે તમારા દેશમાં વાવાઝોડું આવ્યું ને હજારો લોકો મરી ગયા અને લાખો લોકો બેઘર થયા, તે જાણી અમને ઘણું દુઃખ થયું છે. અમારા દેશની પ્રજા પણ બહુ અફસોસ કરે છે. અમારા દેશના વાવટા પણ અમે ઉતાર્યા છે વિગેરે વિગેરે. તે એક બાજુ દિલસોજીનો પત્ર લખાતો હોય ને બીજી બાજુ નાસ્તા-પાણી, ખાણા-પીણાં બધુંય ચાલતું હોય ! આ તો એવું છે કે ફોરેન અફેર્સમાં બધા જ સુપરફલુઅસ રહે અને હોમ અફેર્સમાં ચોક્કસ ! ફોરેનની વાત આવી એટલે ઉપલક, ઉપલક શોક અને દિલસોજી હોય. અંદરથી કશું જ ન હોય. અંદરખાને તો ચા-નાસ્તો જ હોય. કમ્પ્લીટ સુપરફલુઅસ રહે ત્યાં તો !
તેવાં જ આપણી મહીં પણ બે ડિપાર્ટમેન્ટ છે, હોમ અને ફોરેન. ફોરેન ડિપાર્ટમેન્ટમાં સુપરફલુઅસ રહેવા જેવું છે અને હોમ ડિપાર્ટમેન્ટમાં ચોક્કસ રહેવાનું છે ! એકલા પોતાના આત્મા માટે જ ચોક્કસ રહેવા જેવું છે. બાકી મન-વચન-કાયાના સંસાર વ્યવહારમાં ફોરેન એફેર્સની જેમ સુપરફલુઅસ રહેવા જેવું છે.
સંયોગો નિરંતર બદલાયા જ કરવાના પણ તેમાંના શુદ્ધ હેતુ જોગ સંયોગોમાં જ ભળવા જેવું છે. બાકી બધા સંયોગોમાં સુપરફલુઅસ જ રહેવા જેવું છે.”
હવે કપટ શું ખાતું હશે ? રોજ કાળાબજાર કરતો હોય પણ કપટની વાત નીકળે ત્યારે મૂઓ બોલી ઊઠે કે આવાં કાળાંબજાર અમે ના કરીએ. આમ તે ઉપરથી શાહુકારી બતાવે, તે જ કપટનો ખોરાક.
અને માનનો ખોરાક શું ? ચંદુલાલ સામા મળે ને આપણે કહીએ, ‘આવો ચંદુલાલ’ ત્યારે ચંદુલાલની છાતી પહોળી થઇ જાય, અક્કડ થાય અને ખુશ થાય એ માનનો ખોરાક.
આત્મા સિવાય બધું જ ખોરાકથી જીવે છે.
આપણે તો આ ચારેયને ક્રોધ-માન-માયા-લોભને કહીએ કે આવો, બેસો પણ તેમને ખોરાક ના આપીએ.
