________________
આપ્તવાણી-૧
૧૬૧
૧૬૨
આપ્તવાણી-૧
જગત કહે છે કે વિષયો મોક્ષે ના જવા દે. અલ્યા, તમે નથી, વિષય એટલે અંગ્રેજીમાં સજેક્ટ કહેવાય. આ જગતમાં અનંત સજ્જ છે. જો વિષયો જ મોક્ષે જતાં નડતા હોય તો કોઈ મોક્ષે જઈ શક્યું જ ના હોત ! ભગવાન મહાવીર મોક્ષે ગયા તો તેમને વિષય ના નડ્યા ને તમને જ કેમ નડે છે? વિષયો નથી નડતા, તમારી આડાઈઓ જ તમને મોક્ષે જતા નડે છે ! અનંત વિષયોમાં ભગવાન નિર્વિષયી રહીને મોક્ષે ગયા !
ખરી રીતે આત્મા પોતે નિર્વિષયી છે. મન-વચન-કાયા એ વિષયી છે. એ જો છૂટા પડે તો મન-વચન-કાયાના અનંત વિષયોમાં પોતે ‘શુદ્ધાત્મા’ નિર્વિષયી રહી મોક્ષે જઈ શકે.
આત્મા પોતે નિર્વિષયી તે વિષયો કેવી રીતે ભોગવે ? જો તે વિષયો ભોગવે તો તે ક્યારેય મોક્ષે ના જઈ શકે. કારણ કે તેનો અન્વય ગુણ (કાયમનો સાથે રહેનારો) થઈ ગયો કહેવાય. કમ્પાઉન્ડ સ્વરૂપ થઈ ગયું કહેવાય. એ તો સિદ્ધાંતની વિરુદ્ધ કહેવાય, વિરોધાભાસ કહેવાય. આત્મા ક્યારેય કોઈ પણ વિષય ભોગવી ના શકે. માત્ર ભોગવ્યાનો ભ્રાંતિથી અહંકાર કરે છે કે, મેં ભોગવ્યું. બસ, તેથી જ બધું અટક્યું છે. જો આ ભ્રાંતિ ભાંગે તો પોતે અનંત વિષયોમાંય નિર્વિષયી પદમાં રહે !
વિષય કોને કહેવાય ? જે જે બાબતમાં મન પ્રફુલ્લિત થાય, તે વિષય છે. મન-બુદ્ધિ-ચિત્ત અને અહંકાર જેમાં જેમાં તન્મયાકાર થાય, તે વિષય છે. એકાકાર જ્યાં થાય, તે વિષય છે. વિષયોના વિચાર આવે તે
સ્વાભાવિક છે. એ પરમાણુનું ગલન છે. પૂર્વે કરેલા પૂરણનું જ ગલન છે. પણ તેમાં તું તન્મયાકાર થયો, એમાં તને ટેસ્ટ લાગ્યો, તે વિષય છે. તે નુકસાનકર્તા છે. વિષય શાનું નામ ગણાય ? બીગીનીંગમાંય ગમે અને એન્ડમાંય ગમે, એનું નામ વિષય ! વિષય એ વસ્તુ નથી પણ એ તો પરમાણુનો ફોર્સ છે. જે જે પરમાણુને તે અત્યંત ભાવે કરીને, તન્મય થઈને ખેંચ્યા, તેનું ગલન થાય ત્યારે પાછો તું તેટલો જ તન્મયાકાર થાય તે વિષય છે. પછી તે ગમે તે સજેક્ટ હોય. લોક ઈતિહાસનો વિષય લે છે ને તેનો વિષયી બને છે. ભૂગોળનો વિષયી બને છે. એમાં જ રચ્યોપચ્યો રહે છે, તે બધા જ વિષય છે. તેમ જેણે તપનો વિષય લીધો, ત્યાગનો
વિષય લીધો ને તેમાં જ એકાકાર રહ્યા તેય વિષય છે. અલ્યા, વિષયો લઈ વિષયી બનીને મોક્ષ શી રીતે થશે ? નિર્વિષયી થા તો મોક્ષ થશે.
જે તને સાંભર સાંભર કરે તે વિષય. આ ભજિયાં કે દહીંવડાં ખાવાનો વાંધો નથી અને તમે જે તે સાંભર સાંભર કર્યા, કે કોઈ દહાડો આવાં ફરી બનાવજો તેમ કહ્યું, તે વિષય છે. સિનેમા જોયો અને તેમાંનું કાંઈ પણ યાદ ફરી ના આવ્યું તો તે વિષય ના કહેવાય. ફરી યાદ ના આવે એટલે તેનો નિકાલ થઈ ગયો કહેવાય અને ફરી યાદ આવ્યું એનો અર્થ તન્મય થયેલો, એટલે તે વિષય કહેવાય. વિષયો કેટલી જાતના ? અનંત જાતના. ગુલાબનું ફૂલ ગમતું હોય તે બગીચામાં દેખ્યું ને દોડધામ કરી મૂકે, તે વિષય, જેને જે યાદ આવે તે વિષય. હીરા યાદ આવ્યા કરે તે વિષય. અને લાવ્યા પછી યાદગીરી બંધ થાય તો સમભાવે નિકાલ થાય. પણ જો ફરી ક્યારેય યાદ આવે તો નિકાલ ના થયો કહેવાય, તે વિષય જ કહેવાય.
ઈચ્છા થવી એ સ્વાભાવિક છે પણ ઈચ્છા કર્યા કરવી એ અવરોધકર્તા છે, નુકસાનકર્તા છે.
સ્ત્રીઓ સાડી જુએ ને સાંભર સાંભર કરે, તે તેનો વિષય કહેવાય. જ્યાં વિષય સંબંધ ત્યાં વિખવાદ થાય.
મોક્ષે જવાનું થાય ત્યારે વિષયો સામેથી ઢગલાબંધ આવીને પડે છે. આ ‘દાદા ભગવાનનો મોક્ષમાર્ગ અનંત વિષયોમાં નિર્વિષયી પદ સહિતનો મોક્ષમાર્ગ છે.
વિષયોની આરાધના કરવા જેવી નથી અને તેનાથી ભડકવા જેવુંય નથી, તેની ચીઢેય કરવા જેવી નથી. હા, સાપ આગળ તું કેવો ચેતીને ચાલે છે ? તેમ વિષયોથી ચેતતો રહેજે ! નીડર ના થઈશ.
જ્યાં સુધી આત્મજ્ઞાન પ્રગટ ના થાય ત્યાં સુધી વિષય કોઈનેય છોડે નહીં. કારણ કર્તાભાવ, અહંકાર જાય જ નહીં.
વીતરાગતા જેનો સજેક્ટ હોય તે વીતરાગને સમજી શકે પણ જેનો
