________________
આપ્તવાણી-૧
૧૯૭
૧૯૮
આપ્તવાણી-૧
સાચેસાચ સુખ-દુ:ખ શું છે ? દુઃખ તો ક્યાં કહેવાય ? જ્ઞાનીની સંજ્ઞામાં દુ:ખ તો છે જ નહીં. લોકસંજ્ઞામાં જ દુ:ખ છે. જ્ઞાનીની સંજ્ઞાથી દુ:ખ ક્યારેય આવે નહીં અને લોકસંજ્ઞાથી તો આમનો જાય તોય દુઃખ અને તેમનો જાય તોય દુ:ખ, ત્યાં કોઈ દહાડોય સુખ નથી.
દુઃખ તો ક્યારે કહેવાય ? ખાવા ગયા હોય ને ખાવા મળે નહીં ને મહીં પેટમાં બળતરા થાય તેને દુ:ખે કહેવાય. તરસ લાગી હોય તો પીવા પાણી ના મળે તે દુઃખ કહેવાય. નાક દબાવે તો પાંચ જ મિનિટમાં ગૂંગળામણ થઈ જાય તે દુઃખ કહેવાય. આ બહારથી બીજું ગમે તેટલું ટેન્શન આવે તો ચાલે પણ ભૂખ-તરસ અને હવાનું ના ચાલે. કારણ બીજું બધું ટેન્શન તો ગમે તેટલું આવે તો સહન થાય, કંઈ તેથી મરી ના જવાય, એ સિવાયનાં આ તો વગર કામના ટેન્શન લઈને ફરે છે.
પ્રશ્નકર્તા : એકને સુખ પહોંચે અને બીજાને દુઃખ પહોંચે એ શું?
દાદાશ્રી : સુખ-દુ:ખ કલ્પિત છે, આરોપિત છે. જેણે કલ્પના કરી કે આ સારું છે તો સુખ લાગે. સામાને શું ગમે છે એ પ્રમાણે કર્યું એટલે પુણ્ય બંધાય. બુદ્ધિનો આશય બદલાયા કરે પણ મરતી વખતે જે આશય હોય તે પ્રમાણે પરિણામ પામે.
આ ઈવોલ્યુશન છે. પહેલા માઈલનું જ્ઞાન તે બીજા માઈલે પાછું ઉત્ક્રાંત થાય. ઉત્ક્રાંતિવાદ હોય. ગયા અવતારે ચોરીના અભિપ્રાય થયા હોય, પણ આ અવતારે એવું જ્ઞાન થાય કે આ ખોટું છે. તે તેને મનમાં રહ્યા કરે કે આ ખોટું છે પણ ચોરી તો પહેલાંના આશયમાં એડજસ્ટ થયેલી છે અને તેથી ચોરી થયા જ કરે છે. એડજસ્ટમેન્ટ ફાડી ના શકાય. આ એડજસ્ટમેન્ટ અધૂરું રહેતું જ નથી, પૂરું થાય છે. ત્યાર વગર મરે નહીં. અમે શું કહીએ છીએ કે જે તારો આશય અવળો છે, તેને તું ફેરવ. ચોરી નથી કરવી એવું ફરી ફરી નક્કી કર. જેટલી વાર ચોરી કરવાના વિચાર આવે તેટલી વાર તેને તું જડમૂળથી ઉખેડી નાખ તો તારું કામ થશે, સવળું વટાશે.
સંસારના લોકોને વ્યવહાર ધર્મ શીખવાડવા અમે કહીએ છીએ કે પરાનુગ્રહી થા. પોતાની જાતનો વિચાર જ ના આવે. લોકકલ્યાણ માટે પરાનુગ્રહી બન. જો તારી જાતને માટે તું વાપરીશ તો તે ગટરમાં જશે અને બીજાને માટે કંઈ પણ વાપરવું તે આગળનું એડજસ્ટમેન્ટ છે.
શુદ્ધાત્મા ભગવાન શું કહે છે જે બીજાનું સંભાળે છે, તેનું હું સંભાળી લઉ છું અને જે પોતાનું જ સંભાળે છે, તેને હું તેના ઉપર છોડી દઉં છું.
દોષદષ્ટિ પ્રશ્નકર્તા ઃ સામાના દોષ દેખાય, તે દોષ પોતાનામાં હોય ?
દાદાશ્રી : ના. એવો કોઈ કાયદો નથી છતાં એવો દોષ હોય. આ બુદ્ધિ શું કરે છે ? પોતાના દોષ ઢાંક ઢાંક કરે ને બીજાના જુએ. આ તો અવળા માણસનું કામ. જેની ભૂલ ભાંગી ગઈ હોય, તે બીજાની ભૂલો ના જુએ. એ કુટેવ જ ના હોય. સહેજે નિર્દોષ જ જુએ. જ્ઞાન એવું હોય કે સહેજે ભૂલ ના જુએ.
દોષો તો બધાની ગટરો છે. આ બહારની ગટરો આપણે ઉઘાડતા નથી. આ નાના બાબાનેય એ અનુભવ હોય. આ રસોડું રાખ્યું તે ગટર તો હોવી જ જોઈએ ને ! પણ તે ગટરને ઊઘાડવી જ નહીં. કોઈનામાં અમુક દોષ હોય, કોઈ ચિઢાતો હોય, કોઈ રઘવાયો ફરતો હોય, તે જોવું તે ગટર ઉઘાડી કહેવાય. એનાં કરતાં ગુણો જોવા તે સારું. ગટર તો આપણી પોતાની જ જોવા જેવી છે. પાણી ભરાઈ ગયું હોય તો પોતાની ગટર સાફ કરવી. આ તો ગટર ભરાઈ જાય છે પણ સમજાતું નથી અને સમજાય છતાં કરે શું ? છેલ્લે કોઠે પડી જાય એ, એનાથી તો આ બધા રોગ ઊભા થાય છે. શાસ્ત્રો વાંચીને ગા ગા કરે કે “કોઈની નિંદા ના કરશો’ પણ નિંદા તો ચાલુ જ હોય.
કોઈનું જરાક અવળું બોલ્યો કે તેટલું નુકસાન થયું જ. આ બહારની ગટરોનું ઢાંકણ કોઈ ઉઘાડતું નથી, પણ લોકોની ગટરના ઢાંકણ ઉઘાડ ઉઘાડ કરે છે.
