________________
આપ્તવાણી-૧
૧૫૫
૧૫૬
આપ્તવાણી-૧
સાપનો ભો પેઠો હોય, તો આખી રાત તેને ભડકાટ-ભો રહ્યા કરે, ઊંધેય નહીં અને સવારે એટલે કે પ્રકાશમાં તે ભય નાશ પામે ત્યારે તેનો ભડકાટ જાય. તેમ આ સંસારમાં પણ છે.
ભૂતના ભડકાટમાં ફરક એટલો રહે કે તેનો ફક્ત ભડકાટ રહ્યા કરે કે, મારું શું થશે ? ભય ના લાગે, જ્યારે સંસારમાં ભય અને ભડકાટ બન્ને યુ રહે. ભય રહે એટલે અજ્ઞાનતાથી તેની સામે રાગ-દ્વેષ કર્યા કરે અને તેનાથી ભડકાટ રહે. ભયવાળા સંયોગોને મારવાના, પ્રતિકાર કરવાના પ્રયત્નમાં રહે.
આત્માની અજ્ઞાનતાથી ભય રહે છે અને સંગીતનાથી ભડકાટ રહે છે. ભડકાટ-ફફડાટ એ સંગીચેતનાનો ગુણ છે. સંગીચેતના એટલે આરોપિત ચેતના. વિધિ કરતો હોય કે ધ્યાનમાં હોય ને કંઈક મોટો અવાજ થાય ને જે શરીર ઓટોમેટિક હાલી ઊઠે, તે સંગીચેતના કહેવાય.
જ્યાં તારી સત્તા નથી, ત્યાં તું હાથ નાખે તો શું થાય ? કલેક્ટરની સત્તામાં કારકૂન સહી કરે તો ? આખો દહાડો તેને ભય રહ્યા કરે. કારણ પરસત્તામાં છે તેથી. જગતના મનુષ્યો પણ નિરંતર પરસત્તામાં જ રહે છે. ‘હું ચંદુલાલ’ એ જ પરસત્તા. પોતાની સત્તા તો જોઈ નથી, જાણી નથી ને પરસત્તામાં જ મુકામ કર્યો. તેથી નિરંતર ભય, ભય ને ભય જ લાગ્યા કરે છે.
બધું જ સહજમાં મળે તેમ છે પણ ભરોસો હોવો જોઈએ. લોકોને એમ થયા કરે કે, આ નહીં મળે તો ? આમ નહીં થાય તો ? બસ, આ જ વિપરીત ભય છે.
બુદ્ધિ શાને માટે છે ? ત્યારે કહે, બધાને ઠંડક આપવા માટે, નહીં કે ભડકાવવા માટે. જે બુદ્ધિ ભય દેખાડે તે વિપરીત બુદ્ધિ. તેને તો ઊગતાં જ દબાવી દેવી જોઈએ.
અલ્યા, તારે ભય જ જો રાખવો હોય તો મરણનો રાખને ! ક્ષણે ક્ષણે આ જગત મરણના ભયવાળું છે, તેનો તને ભય શાથી નથી લાગતો ? તેનો ભય લાગે, તો મોક્ષનો ઉપાય ખોળવાનું જડે. પણ ત્યાં તો જડ જેવા થઈ ગયા છે.
હિતાહિતનું ભાત હિતાહિતનું ભાન તો દરેકને પોતાનું સ્વતંત્ર હોવું જ જોઈએ કે હું શું કરું તો સુખી અને શું કરું તો દુ:ખી થવાય ? સ્વતંત્ર હિતાહિતનું ભાન નથી, તેથી નકલ કરવા જાય છે. અલ્યા, નકલ કોની કરાય ? અક્કલવાળાની. એકેય અક્કલવાળો તો દીઠો નથી, પછી કોની નકલ કરીશ ? કારણ જ્યાં સુધી નકલી ભાનમાં ‘હું ચંદુલાલ છું’ એવા ભાનમાં છે ત્યાં સુધી તું નકલી છે, અસલી નથી. અસલની નકલ થાય. નકલીની નકલ કરે શો દા'ડો વળે ? ‘દરઅસલ’ સમજાય ત્યારે કામ નીકળે.
જ્ઞાને એક જ અસલી હોય, બાકી બધું જ નકલી. જિંદગીમાં કોઈનીય નકલ કરાય જ નહીં. બાકી અત્યારે તો સૂવે તેય નકલ, હૈડે છે, ચાલે છે તેય નકલ. અરે ! બેસવાનીય નકલ જ કરે છે ને !
સતયુગમાં લોકોને વ્યવહારના હિતાહિતનું ભાન હતું. ત્યાં ત્યારે અનાચાર નહોતા. લોકો સદાચારી હતા. અત્યારે તો લગભગ બધે જ અનાચાર છે, તે ક્યાંથી હિતાહિતનું ભાન ઉત્પન્ન થાય ? આ તો જોઈ જોઈને વિપરીત શીખેલા. ‘પોતાનું' તો કાઢીને ક્યારેય વાપર્યું નથી.
| ‘પોતાના’ હિતાહિતનું ભાન વધતું જાય, તેની વાણી અંશ વીતરાગી કહેવાય. લોકો વાદી-પ્રતિવાદી બેઉ કબૂલે !
ક્ષણે ક્ષણે ‘પોતાના” હિતાહિતનું ભાન રહેવું જોઈએ. ‘પોતે’ કોણ તેનું અને વ્યવહારનું હિતાહિત - આનું જ ભાન રાખવાનું છે. ‘પોતે’ આત્મા તો કોઈ દહાડો દગો આપનાર નથી. આ તો વ્યવહાર એકલો જ દગાખોર અને દગો છે માટે ત્યાં બહુ ચેતો અને હિતાહિતનું ભાન અવશ્ય રાખો. કોઈ માંકણ મારવાની દવા ન પીવે, એની દવા પીવાનો શોખ તો હોતો હશે ?
લાઈફ - એડજસ્ટમેન્ટ્સ દરેક વ્યક્તિના જીવનમાં અમુક પ્રિન્સિપલ્સ હોવા જ જોઈએ, છતાંય સંજોગો પ્રમાણે વર્તવું જોઈએ. સંજોગોને એડજસ્ટ થાય, એનું નામ
