________________
આપ્તવાણી-૧
૭પ
આપ્તવાણી-૧
કરી શકાય એવું નથી. પણ યોગીઓ વિગેરે હોય છે તે પૂર્વેની એવી ગ્રંથિ લઈને આવેલા હોય છે તે તેમને અત્યારે એમ લાગે કે મન વશ થયેલું છે. પણ તેમનેય જ્યારે મન આડું થાય ત્યારે પોતાને ખબર પડે કે મન વશ નથી. યોગવાળાને જો સળી કરવામાં આવે ત્યારે એમને મન કેટલું વશ છે તે સમજાય. યોગ કરવાની તેમની ગાંઠ છે. એ તો પ્રાકૃત સ્વભાવથી યોગ થાય છે. ત્યારે એ એમ સમજે છે કે મેં યોગ કર્યો ! મેં મનને વશ કર્યું !
મન જ્ઞાનને વશ થાય છે એટલે કે જ્ઞાની ‘સ્વરૂપ જ્ઞાન’થી ગ્રંથિઓ ઓગાળી નાખે છે અને નિગ્રંથ પદને પામે છે.
વગાડે. આ જગતમાં શું નિયમ છે ? જેને આંતર્યું. જેના પર કંટ્રોલ આણ્યો, તે ઉપર ચઢી બેસે. જેમ ખાંડનો કંટ્રોલ આવે તો ખાંડની કિંમત ઉપર ચઢી બેસે. મનનું પણ તેમ જ છે. મનને જો આંતરવા જશો તો તે બમણા વેગથી દોડશે. માટે મનને આંતરવાનું નહીં. આજ્ઞાધીન મન હોય ને આંતરે તો ચાલે. આજ્ઞાધીન ના હોય તેને તો દોડાવ દોડાવ કરવાનું. તે થાકી જાય, હાંફી જાય, આપણે શું ? લગામ આપણા હાથમાં છે ને ! ત્યારે લોકો શું કહે ? મેલ પૂળો આ મનનો. સાલું, ઊંધ નહીં આવે. તે ઊંઘવા માટે મનને દબાવ દબાવ કરશે. આંતર આંતર કરશે. મૂઆ, ઊંઘવાનું મેલને બાજુએ. આ તો ખરું ફાવ્યું છે, મન ઉપર બેસવા મળે છે, તે આવો લાગ ફરી ક્યારે મળશે ?
અમે તો મન ઉપર સવારીઓ કરી ત્યારે તો આ અવિરોધાભાસ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું છે !
અલ્યા, મન એ તો સંસાર સમુદ્રનું નાવડું છે. તે આ લોકો મનને ફ્રેકચર કરી નિર્વિચાર ભૂમિકા કરી નાખે છે. પણ નિર્વિચાર પદ ક્યારેય પણ પ્રાપ્ત થાય તેમ નથી. નિર્વિચાર થયો એટલે પથરો જ થઈ ગયો કહેવાય. આ લોકો નિર્વિચાર પદ શેને કહે છે ? અમુક બાબતમાં - જે બાબતમાં મને બહુ કૂદાકૂદ કરે તે બાબતોને દાબી દે. ત્યારે મૂઆ, બીજી બાજુ કૂદાકૂદ કરવા માંડશે. નિર્વિચાર પદ તો કોને કહેવાય ? ‘સમયે સમયે આવતા વિચારોને પોતે શુદ્ધાત્મ દશામાં રહીને સંપૂર્ણ જુદા રહીને જુએ અને જાણે તે જ ભગવાનની ભાષાનું નિર્વિચારી પદ છે.
મનને વશ કરવા મૂઆ લંગોટી એકલી લઈને બધું જ છોડીને, ઘર-બાર, બૈરી-છોકરાં, બધુય છોડીને જતા રહ્યા. અહીં લોક દર્શન છોડીને જંગલમાં જંગલી જાનવરોના અને ઝાડવાંનાં દર્શન કરવા ગયા. પણ મૂઆ, પેલું મન તો જોડે લઈને ગયા તે બધું જ કરવાનું. ગાય-બકરી પાળશે, ગુલાબનો છોડ રોપશે, ઝૂંપડી બાંધશે. અલ્યા, મનનો સ્વભાવ જ એવો છે કે જ્યાં જાય ત્યાં સંસાર ઊભો કરે ! હિમાલયમાં જાય ત્યાં પણ સંસાર ઊભો કરે. હવે આવા મનને તે શી રીતે તમે વશ કરશો ? મનને વશ કરવું એ તો મોટો વિરોધાભાસ છે. મનના સ્વભાવને વશ
તમારું મન એ જ તમારી શ્રીમંતાઈનો ફોટો છે. મનને ઓળખી લો. એનો સ્વભાવ કેવો છે તે પૂરેપૂરો જાણી લો.
ક્ષત્રિયનું મન કેવું હોય ? રાજમાન રાજેશ્રી જેવું હોય. મંદિરમાં ગયા હોય ને ખિસ્સામાં હાથ નાખ્યો ને જેટલા પૈસા નીકળ્યા તેટલા નાખે. પછી એ જોવા ના રહે કે કેટલા નીકળ્યા ને કેટલા નાખ્યા ? વણિક બુદ્ધિવાળાનું મન બહુ સાંકડું હોય. પાટીદાર તો ક્ષત્રિય કહેવાય. તેમનું રાજેશ્રી મન હોય. ત્યારે તેમનામાં વણિકનું વ્યવહારુ ડહાપણ ના હોય. કોઈ પણ પૂર્ણ ના હોય.
લક્ષ્મીજી ક્યાં વસે ? લક્ષ્મીજી શું કહે છે ? જે એકસો જણને સીન્સિયર રહે છે ત્યાં મારો વાસ હોય છે. વાસ એટલે દરિયો ઊભરાય તેમ લક્ષ્મીજી આવે. જ્યારે બીજે બધે મહેનત જેટલું જ ફળ મળ્યા કરે. સીન્સિયર એટલે શું ? કઈ રીતે સીન્સિયર કહેવાય ? ત્યારે કહે, મનને ઓળખી લો. એની સીન્સિયારિટી કેવી છે, એનો વિસ્તાર કેવો છે તે ઓળખી લો.
મહેનતથી કમાતા નથી. આ તો મોટા મનવાળા કમાય છે. આ જે શેઠિયાઓ હોય છે તે શું મહેનત કરે છે ? ના, એ તો રાજેશ્રી મનવાળા હોય છે. મહેનત તો એમનો મુનિમજી જ કર્યા કરે ને
