________________
આપ્તવાણી-૧
આત્માને ખોટા કહ્યા બરાબર છે. કારણ તેની બિલિફ તેમાં છે. એટલે તે તો તેને જ ચેતન માને છે. માટે ચેતનને ખોટું કહ્યું કહેવાય. તેના વ્યૂ પોઈન્ટથી તે સાચું છે. કારણ કે જ્યાં સુધી અજ્ઞાન છે ત્યાં સુધી વ્યૂ પોઈન્ટ
જ તેનો આધાર છે. જ્ઞાન મળ્યા પછી સેન્ટરમાં આવે એટલે અજ્ઞાન અને વ્યૂ પોઈન્ટ નિરાધાર થાય.
૯૧
અમે કોઈનેય ‘તું ખોટો છે’ એમ ના કહીએ. ચોરને ય ખોટો ના કહીએ. કારણ તેના વ્યૂ પોઈન્ટથી તે સાચો છે. હા, અમે તેને ચોરી કર્યાનું ફળ શું આવશે
જેમ છે તેમ તેને સમજાવીએ.
જગતના તમામ મનુષ્યો સત્બુદ્ધિ અને દુર્બુદ્ધિમાં જ રમ્યા કરે છે. સદ્ગુદ્ધિ તે શુભ દેખાડે અને દુર્બુદ્ધિ અશુભ દેખાડે. સરવાળે તો બન્ને પ્રકારની બુદ્ધિ સંસારાનુગામી છે. તેથી અમે તેને વિપરીત બુદ્ધિ કહીએ છીએ. વિપરીત બુદ્ધિ લેવાવાળો ને દેવાવાળો બન્નેયનું અહિત કરે. જ્યારે સમ્યક બુદ્ધિ લેવાવાળો ને દેવાવાળો બન્નેયનું હિત જ કરે.
બુદ્ધિ તો જબરજસ્ત માર ખવડાવે. જો ઘરમાં કોઈ બીમાર થયું હોય ને જો બુદ્ધિ દેખાડે કે આ મરી જશે તો ? બસ, થઈ રહ્યું ! આખી રાત બુદ્ધિ રડાવે.
વાણિયાઓમાં બુદ્ધિ બહુ હોય. તે તેમને બહુ જ માર પડે. વિણક બુદ્ધિથી તો મોક્ષમાર્ગેય અંતરાય બંધાય. મોક્ષે જવું એ તો શૂરવીરોનું કામ છે, ક્ષત્રિયોનું કામ છે. આત્મા વર્ણથી તો જુદો છે પણ પ્રાકૃત ગુણો એને મૂંઝવે, અવળું દેખાડે. ક્ષત્રિયો તો જબરા હોય. ચોવીસેય તીર્થંકરો ક્ષત્રિય હતા. ક્ષત્રિયોને તો જ્યાં મોક્ષ માટે ભાવ આવે ત્યાં સંસારની વસ્તુઓનો તોલ ના કરે. જ્યારે વણિક તો મુક્તિનો ભાવ આવે ત્યારેય સંસારની વસ્તુઓનો તોલ કરે. વણિક બુદ્ધિ તો ધ્યાનમાં રાખવા જેવી છે. એનાથી જાગૃત રહેવા જેવું. મોક્ષમાર્ગે વણિક બુદ્ધિ બહુ મૂંઝવ્યા કરે.
વિણકને લોભની ગાંઠ બહુ મોટી હોય અને એ તો દેખાય પણ નહીં. જ્યારે ક્ષત્રિય તો કૂદાકૂદ કરે. જ્યાં-ત્યાં રમખાણી વૃત્તિ બતાવે. પણ એ તો માર ખાય. ત્યારે ઠેકાણે આવી જાય. પણ વિણકને ઠેકાણે લાવવો બહુ ભારે.
૯૨
આપ્તવાણી-૧
ક્ષત્રિયો મંદિરમાં પૈસા નાખવા ખિસ્સામાં હાથ નાખે તે જેટલા પૈસા નીકળે તેટલા પેટીમાં નાખી દે. જ્યારે વણિક તો ઘેરથી નક્કી કરીને જ જાય કે પાંચ પૈસા નાખવા છે તે રસ્તામાં છુટ્ટા કરાવીને પૈસા લેશે અને દરેક મંદિરમાં પાંચ કે દસ પૈસા નાખશે. જ્યારે ભાવ થાય ત્યારે વણિક બુદ્ધિ વાપરે.
પૈસો-બૈસો શું છે ? પૂરણ-ગલન છે. પૂરણ થયું એટલે ગલન થવાનું જ. ચોપડાના હિસાબ છે. એમાં લોક બુદ્ધિ વાપરીને ડખો કરી મેલે છે. આ તો મૂઆ, પૂરણ-ગલનમાં શક્તિઓ વેડફે છે. પૈસો તો બેન્ક બેલેન્સ છે, હિસાબ છે, નક્કી થયેલું છે. એમાં પૈસા કમાવામાં બુદ્ધિ વાપરે છે એ પોતાનું ધ્યાન બગાડે છે અને આવતો ભવ બગાડે છે.
અધૂરામાં પૂરું ટ્રીકો કરતાં શીખી ગયા છે. ટ્રીક એટલે સામાની ઓછી બુદ્ધિનો ગેરલાભ ઉઠાવી પોતાની વધારે બુદ્ધિથી છેતરીને સામાનું પડાવી લેવું તે. તે ટ્રીકવાળો બહુ ચપળ હોય, બીજો ચોર પણ ચપળ હોય. ટ્રીકવાળો તો ભયંકર અધોગતિ પામે.
વણિકો તો બુદ્ધિથી એવી વાડો કરી લે કે પોતપોતાનું જ સંભાળે, પાડોશીનું ના જુએ. તે વ્યવહારમાં સારા શાથી દેખાય ? બુદ્ધિની વાડથી. એ તો પોતાના જ ભણી દૃષ્ટિ કરતો હોય. સ્વાર્થમાં ને સ્વાર્થમાં જ હોય. તે સ્વાર્થને માટે મગનું નામ મરી ના પાડે. જો તેમને ન્યાય કરવા કહ્યો હોય તો તેમાં સામાને સુખ થશે કે દુઃખ થશે એ જોવા બેસે. એટલે ન્યાય એવો કરે કે સામાને ખોટું ના લાગે. તે સામાને ખોટું ના લગાડવા મૂઓ જૂઠ્ઠું બોલે, ખોટો ન્યાય કરે. તે ભગવાન તો મહીં બેઠેલા તે જુએ કે આને તો બેઉ બાજુ પડદો રાખ્યો છે. અલ્યા, ચોખ્ખું ચોખ્ખું બોલીએ, કડવું ના લાગે તેવું સત્ય કહીએ. પણ આ તો પડદો રાખી જૂઠો ન્યાય કરે. તે ભયંકર જોખમદારી વહોરી કહેવાય. સામો જૂઠો હોય તેને સાચો ઠરાવવો તે બહુ મોટી જોખમદારી લીધી કહેવાય. જેમ છે તેમ કહી દેવું જોઈએ.
આ બધું શાનાથી ઊભું થયું છે ? તો કહે કે સામાને ના દેખાય ત્યાં સુધી સ્વાર્થમાં રહે છે તેથી. સંસારમાં શાંતિ રહે એટલા સારુ નઠારો
