________________
આપ્તવાણી-૧
૧00
આપ્તવાણી-૧
હોય તે તરત જ જ્ઞાન હાજર થાય ને કહે છે, “અલ્યા, એ શુદ્ધાત્મા અને હું પણ શુદ્ધાત્મા છું. અને આ તો પુદ્ગલની બાજી છે, તે નિકાલ થઈ રહ્યો છે.” દેહ તો માટીનો બનેલો છે અને બુદ્ધિ તે તેજની બનેલી છે. તે પ્રકાશ પણ આપે અને દઝાડે પણ ખરી. તેથી જ અમે બુદ્ધિને લબાડ કહીએ છીએ. અબુધ થવાની જરૂર છે. બુદ્ધિ તો માણસને એબવ નોર્મલ કરી નાખે અને ક્યારેક પાછી બિલો નોર્મલ પણ કરી નાખે. જગતમાં એકેએક વસ્તુ નોર્માલિટીમાં જોઈશે. “અબુધ’ થયા વિના નોર્માલિટી ક્યારેય પણ નહીં આવે.
અમે ‘અબુધ’ છીએ, નિરાગ્રહી છીએ, નોર્માલિટીમાં છીએ. મારા એક જ વાળમાં જગત આખાયનું ‘જ્ઞાન’ સમાયેલું છે.
જેની બુદ્ધિ ઓછી હોય તેનું હૃદય કૂણું-કોમળ હોય. તે કામ કાઢે તો કાઢી નાખે અને નહીં તો અવળુંય પણ એવું જ કરે. અઠવાડિયામાં એક રવિવારે એક જ દિવસ જે બુદ્ધિનો ઉપયોગ ના કરે તો તે કામ કાઢી લે. આવતા ભવનું બીજ નાખવું હોય તો બુદ્ધિ વાપરજે. બુદ્ધિનો પ્રકાશ વધારવાનું તારા હાથમાં નથી પણ ડિમ કરવાનું તો તારા જ હાથમાં છે. તો બુદ્ધિનો પ્રકાશ ડિમ રાખજે. બુદ્ધિ સામુદાયિક હિતકારી ના હોય. જ્ઞાન સામુદાયિક હિતકારી હોય.
અવધાતની શક્તિ ટૂંકી બુદ્ધિવાળાને દ્વેષ વધારે આવે. વિકાસ થયેલી બુદ્ધિવાળાને દ્વેષ ના આવે. આપણે સંગ્રહસ્થાન જોવા જઈએ છીએ તો કોઈ પણ વસ્તુ ઉપર વૈષ કરીએ છીએ ? કુસંગ એટલે બુદ્ધિની ચૂંથાગૂંથ. આમ ચુંથે ને તેમ ચૂંથે.
અવધાન લિમિટેડ-સીમિત છે. એ બુદ્ધિની શક્તિ પર આધાર રાખે છે. દરેક માણસ પોતાના બુદ્ધિના આશયમાં જે માલ ભરીને લાવેલો છે તે જ માલ આ ભવમાં નીકળે. તે સિવાય બીજું કશું જ નથી. આ હિન્દુસ્તાનના ચોરોને ચોરી કરતી વખતે સોળ-સોળ અવધાન એકી સાથે રહે છે. ચોર મૂઓ ચોરી કરવા જાય તે ખાધા-પીધા વિના જાય. તેથી તેની અવધાન શક્તિ વધે. તે ચોરી ક્યાં કરવી છે ? કયા પોઈન્ટ પર કરવી
છે? કયા સમયે કરવી છે ? પોલીસવાળો ક્યાં છે? પાકીટ કયા ખિસ્સામાં છે ? કેવી રીતે ગજવું કાપવું ? નાસવું ક્યાંથી ? આવાં આવાં તો સોળસોળ અવધાન એટ એ ટાઈમ આપણા હિન્દુસ્તાનના ચોરોને રહે છે. અવધાન શક્તિ કમ્પ્લિટ બુદ્ધિજન્ય છે, જ્ઞાનજન્ય નથી. અવધાન ઘડીકમાં વધે ને અડધો શેર બાસુંદી ખાધી હોય તો ઊતરીય જાય. એવું વિચિત્ર છે. આ બધું ! જ્ઞાનજન્ય હોય તો એકધારું જ હોય. ચઢ-ઊતર ના હોય.
પ્રશ્નકર્તા : બુદ્ધિ એ જ માયા ?
દાદાશ્રી : ના. માયા એટલે અજ્ઞાન. જ્ઞાન મળે એટલે અજ્ઞાન-માયા જાય પણ અંતઃકરણ તો રહે જ. બુદ્ધિ રહે જ. બુદ્ધિ સંસાર માટે હિતકારી વસ્તુઓમાં હાથ ઘલાવે ને સંસારમાં ભટકાવે છે. બુદ્ધિ શું છે ? કોઈ તમારા છોકરાને ફસાવતો હોય તો તમારી બુદ્ધિ વચ્ચે પડાવે. ખરી રીતે તો ‘વ્યવસ્થિત’ જ બધું કરે છે છતાં બુદ્ધિ ડખો કરાવે છે. પહેલાં મન બુદ્ધિને ફોન કરે ત્યારે પોતે મહીં ડખો કરી શકે, શું કહ્યું? શું કહ્યું? બધાંયમાં એનો ડખો પહેલો. રાત્રે ઊંઘમાં સ્વપ્નમાં એ ડખો નથી કરતી તો પાંસરું ચાલે છે, તે મૂઆ આ જાગતાંય સ્વપ્ન જ છે ને !
આ મોટર ડ્રાઈવર ડ્રાઈવીંગનું કામ કરે છે ને સામેથી જો બસ આવે ને બાજુમાં બેઠેલો જ ચલાવનારનો હાથ ઝાલી લે તો ? મૂઆ અથડાઈ જશે ! તે લોકો બહુ પાકા હોય છે. બસ આવે તોય સ્ટિયરિંગ ઝાલી નથી લેતા. કારણ જાણે છે કે સ્ટિયરિંગ ચલાવનારના હાથમાં છે. જેનું કામ તે જ કરે. આમાં મોટરની ધૂળ બાબતમાં લોકો સમજે છે. પણ આ ‘મહીં'ની બાબતમાં શી રીતે સમજે ? તે “પોતે' ડખો કરે જ છે તેથી ડખલ થઈ જ જાય છે. જો “મહીં'ની બાબતમાં પણ મોટર ડ્રાઈવર પર છોડે છે તેમ સમજી જાય તો કશી જ ડખોડખલ ના થાય.
તત્ત્વ બુદ્ધિ એટલે ‘હું શુદ્ધાત્મા છું.” અને એ હાથમાં આવી ગયું એટલે દેહ બુદ્ધિ જતી રહે. દેહમાં જે બુદ્ધિ હતી તે હવે તત્ત્વમાં પરિણમી. તત્ત્વ બુદ્ધિ એટલે સમ્યક બુદ્ધિ. સમ્યક જ્ઞાન ઉત્પન્ન થાય એટલે સમ્યક બુદ્ધિ, તત્ત્વ બુદ્ધિ ઉત્પન્ન થાય. તે વગર તો વિપરીત બુદ્ધિ જ હોય !
