________________
આપ્તવાણી-૧
૧૨૫
૧૨૬
આપ્તવાણી-૧
જાપાનના લોકોએ મોટર બનાવી. ચાવી એવી આપી કે પાંચ કિલોમીટરે ઊભી રહે ને ચાર જણ મહીં બેઠા. મોટર તો ચાલી ચાવીને આધારે. ચાવી આપનારો પેલો, પણ દોઢ કિલોમીટરે જ જેને મળવા જતા હતા તે ભાઈ રસ્તામાં મળ્યા. તે કહે, ‘જય સચ્ચિદાનંદ ! અલ્યા, ઊભા રહો, ઊભા રહો.’ આ અક્કરમી કેવી રીતે ઊભો રહે ? ચાવી આપી દીધા પછી મોટર ઊભી શી રીતે રહે ?
પ્રશ્નકર્તા : યુ ટર્ન મારે, એ તો પછી.
દાદાશ્રી : એ તો સમજણની વાત છે. પેલાને કહે કે, “ઊભા રહો ને બાકીનું અંદર ગોળ ગોળ ફર્યા કરે ને ગરબા ગાય !
એવું છે આ જગત ! પોતે ચાવી આપી, મોટર ચલાવનારનેય ગરબા ગાવા પડે. પ્રતિષ્ઠા કરે પોતે, પણ જ્યારે વિસર્જન નેચરલી થાય છે ત્યારે ફસામણ થાય છે.
જે સાંભળે છે તે પ્રતિષ્ઠિત આત્મા, આંખે દેખાય છે તે પ્રતિષ્ઠિત આત્મા, પાંચ ઇન્દ્રિયોથી અનુભવે છે તે પ્રતિષ્ઠિત આત્મા. પ્રતિષ્ઠિત આત્માએ શું જાણ્યું, શું અનુભવ્યું તે જુએ છે અને જાણે છે તે ‘શુદ્ધાત્મા'. ઇન્દ્રિયગમ્ય જ્ઞાન તે પ્રતિષ્ઠિત આત્મા, અતીન્દ્રિય જ્ઞાન તે શુદ્ધાત્મા. પ્રતિષ્ઠિત આત્મા ઈનડિરેક્ટ, લિમિટેડ જ્ઞાન છે. શુદ્ધાત્મા એ ડિરેક્ટ, અનલિમિટેડ જ્ઞાન છે. પ્રતિષ્ઠિત આત્માએ ચાર્જ કરેલી શક્તિઓનું ગલન થયા કરે છે. છેવટે પ્રતિષ્ઠિત આત્મા અને શુદ્ધાત્મા બન્ને સાથે જ છૂટા પડવાના. નિર્વાણ પામે છે ત્યારે શુદ્ધાત્મા નિરાકારી હોવા છતાં છેલ્લા દેહના ૨/૩ સાકારી પ્રમાણમાં હોય છે. જગતમાં આલ મેલ, લે મેલ થઈ રહી છે સ્થળની કે સૂક્ષ્મની, તે બધી પ્રતિષ્ઠિત આત્માની જ છે. બાકી કોઈ લૂંટી શકતો નથી ને કોઈ લૂંટાતો નથી. આ તો પ્રતિષ્ઠિત આત્માએ કરેલી પ્રતિષ્ઠાની આપ-લે થઈ રહી છે !
પ્રતિષ્ઠિત આત્માને બાળે તો ભયંકર પાપ લાગે. શાથી ? કારણ કે એનો જ માનેલો છે, આરોપિત છે. આ ટિપાઈ બાળો તો પાપ ના લાગે પણ જો કોઈનું આરોપણ હોય, કોઈની પ્રતિષ્ઠા હોય કે આ ટિપાઈ મારી
છે તો ભયંકર પાપ લાગે. મમતા ભોક્તાપદમાં ઘડાય. ભોક્તાપદમાં મારું પદ એનું આરોપણ કરે છે. ભોક્તાપદમાં જે મમતા કરેલી છે તેનો જ આ સામાન છે. જેવી પ્રતિષ્ઠા કરે તેવું ફળ મળે. સુખની કરે તો સુખ લાગે. ગમો-અણગમો કરેલી પ્રતિષ્ઠાના આધારે લાગે. ‘શુદ્ધાત્મા’ ક્યારેય વેદક થયો નથી, કર્તા થયો નથી, ભોક્તાય થયો નથી ને થશેય નહીં. વેદક એટલે મમતા. ‘શુદ્ધાત્મા’ અને વેદક (મમતા) એ વિરોધાભાસ છે. વેદક, કર્તા કે ભોક્તા જે દેખાય છે તે પ્રતિષ્ઠિત આત્મા. આ ચક્ષુગમ્ય કે ઇન્દ્રિયગમ્ય કોઈ પણ ક્રિયા શુદ્ધાત્માની નથી, એ બધી ક્રિયાઓ પ્રતિષ્ઠિત આત્માની છે. ‘શુદ્ધાત્મા’ની ક્રિયા એ જ્ઞાનગમ્ય છે. અનંત જ્ઞાનક્રિયા, અનંત દર્શનક્રિયા વગેરે છે. એ તો જ્યારે પોતે શુદ્ધાત્મા સ્વરૂપ થાય ત્યારે જ સમજાય, ત્યારે જ પોતાને પોતે ‘શુદ્ધાત્મા’ અક્રિય છે તે સમજાય. જ્યાં સુધી પોતે ‘શુદ્ધાત્મા સ્વરૂપ’ થયો નથી ત્યાં સુધી એ પ્રતિષ્ઠિત આત્મસ્વરૂપ છે અને તેથી કર્તા-ભોક્તાપદમાં છે, ભોક્તાપદમાં પાછો કર્તા થઈ બેસે છે ને નવી પ્રતિષ્ઠા કરી નવો પ્રતિષ્ઠિત આત્મા ઊભો કરે છે, નવી મૂર્તિ ઊભી કરે છે ને ઘટમાળ ચાલુ જ રહે છે !
શુદ્ધાત્મા જ્ઞાતા-દ્રષ્ટા જ છે પણ પ્રતિષ્ઠિત આત્માએ જ આ બધું ઘડતર કરેલું, તેથી જ અરીસામાં દરેકને પોતાનું મોં ગમે છે, નહીં તો ના ગમે. આ બધું જ ચિત્રામણ પ્રતિષ્ઠિત આત્માનું જ છે. પ્રતિષ્ઠિત આત્મા
જ્યાં સુધી ‘હું કરું છું’ તેમ માને છે, તે પ્રતિષ્ઠા કરી. દરેક મનુષ્ય પોતાનો આગલો અવતાર પોતે જ ઘડે છે. તમે જેવી પ્રતિષ્ઠા કરશો તેવા થશો. તારી જ પ્રતિષ્ઠા તે જ પ્રતિષ્ઠિત આત્મા છે અને તે જ આ બધાનો કતાં વ્યવહાર આત્મા છે.
‘સત્યની શોધ માટે આખું જગત ભટકી રહ્યું છે. જે પરમાત્મા પોતાનામાં પ્રકાશિત થઈ રહ્યા છે તે ‘સત્’ છે. પણ કોઈનેય વર્લ્ડમાં આત્મા જડ્યો હોય તેવો કોઈ અત્યારે નથી અને જે જડ્યો છે તે રિલેટિવ આત્મા છે પણ તેય રિલેટિવ આત્મા પૂરો જડ્યો નથી. રિલેટિવ આત્મા એ જ પ્રતિષ્ઠિત આત્મા.
‘પ્રતિષ્ઠિત આત્માના હાથમાં ભાવના ભાવવા સિવાય બીજી કોઈ શક્તિ નથી.’
