________________
આપ્તવાણી-૧
૧૩૯
૧૪૦
આપ્તવાણી-૧
કારણ દેહને બંધાતો બંધ કરી આપે, સીલ મારી આપે. પછી નવો કારણ દેહ ના બંધાય.
આત્મા જ્યારે દેહથી છૂટો પડે છે ત્યારે તેની સાથે કારણ દેહ જવાનો, પુણ્ય-પાપ જવાનું. પુણ્યના આધારે રૂપ, સીમેટ્રિકલ બોડી (સપ્રમાણ બોડી), સુખ વિગેરે મળે. પાપના આધારે કુરૂપ મળે. પાપના આધારે દેહ અનસીમેટ્રિકલ (બેડોળ) મળે. આ દેહમાંથી આત્મા ખસી જાય ત્યારે કારણ શરીર અને સૂક્ષ્મ શરીર જોડે જ રહેવાનાં. સૂક્ષ્મ શરીર અને કારણ શરીરના પરમાણુઓના સાંયોગિક પુરાવાઓ ભેગા થાય ત્યારે સ્થૂળ શરીર ઊભું થાય. આત્મા જ્યારે સ્થૂળ દેહથી મરણ વખતે છૂટો પડે છે ત્યારે તે એક જગ્યાએથી નીકળી બીજી જગ્યાએ, એક સમયમાં તેના વ્યવસ્થિતે નિશ્ચિત કરેલા સ્થાને પહોંચી જાય છે અને ત્યાં જઈ પિતાનું વીર્ય અને માતાનું જ ભેગું થતાં દેહ ધારણ કરે છે. આત્મા તે વખતે એકદમ કોમૅસ થઈ જાય છે. જ્યાં સુધી નવું સ્થાન મળ્યું નથી ત્યાં સુધી જૂનું ઘણું કરીને છોડતો નથી. એના સ્થિતિસ્થાપક ગુણને લઈને લાંબો થઈને એક છેડો જુના દેહમાં ને બીજો છેડો નવા કાર્ય શરીરમાં લઈ જાય છે પછી જ જૂનો દેહ છોડે છે. કેટલાક અવગતિયા જીવ હોય છે, જેમને બીજો દેહ તુરત જ મળતો નથી. તેવા જીવ અવગતિયા થઈને ભટકે છે અને જ્યારે નવો દેહ મળી જાય ત્યારે તેને છુટકારો મળે છે..
મનુષ્ય દેહમાં આવ્યા પછી આઠ અવતાર બીજી ગતિઓમાં જેવી કે દેવ, તિર્યંચ કે નર્કમાં જઈ આવીને પાછો મનુષ્ય દેહ મળે. મનુષ્ય દેહમાં વક્રગતિ ઉત્પન્ન થાય છે અને ભટકામણનો અંત પણ મનુષ્ય દેહમાંથી જ મળે છે. આ મનુષ્ય દેહને જો સાર્થક કરતાં આવડે તો મોક્ષની પ્રાપ્તિ થઈ શકે તેમ છે અને ન આવડે તો ભટકવાનું સાધન વધારી આપે તેમ પણ છે ! બીજી ગતિમાં કેવળ છૂટે છે. આમાં બન્નેય છૂટે છે ને સાથે સાથે બંધાય છે પણ. માટે દુર્લભ મનુષ્ય દેહ પ્રાપ્ત થયો તો તેનાથી કામ કાઢી લો. ‘અનંત અવતાર આત્માએ દેહ માટે ગાળ્યા, એક અવતાર જો દેહ આત્મા માટે ગાળે તો કામ જ થઈ જાય !”
મનુષ્ય દેહે જ જો જ્ઞાની પુરુષ મળે તો મોક્ષનો ઉપાય થાય.
દેવલોકો પણ મનુષ્ય દેહ માટે તલસે છે. જ્ઞાની પુરુષનો ભેટો થયે, સાંધો મળે અનંત અવતાર સુધી શત્રુ સમાન થયેલો દેહ પરમ મિત્ર બની જાય છે ! માટે આ દેહે તમને જ્ઞાની પુરુષ મળ્યા છે તો પૂરેપૂરું કામ કાઢી લો. આખોય સાંધો મેળવી તરી પાર ઉતરી જાવ.
અમારે આ દેહ ઉપર પ્રીતિ કેટલી ? આ દેહે મોક્ષ તો મળ્યો, પોતાનું કલ્યાણ તો થઈ ગયું, હવે લોકોના કલ્યાણ માટે આ દેહ ખર્ચાય એટલા પૂરતું જ એનું જતન, એટલા પૂરતી જ એની પ્રીતિ ! બાકી એને પણ અમે તો એક પાડોશીની જેમ નિભાવીએ છીએ !
આ દેહનો અધિકાર આપણા પોતાનો છે જ નહીં. જેનો જેનો હશે તે લઈ લેશે. આપણે તો આ દેહને મિત્ર સમાન ગણીને આપણું કામ કાઢી લેવાનું છે. બાકી આ દેહમાં ક્યારે શું થઈ જાય તે કશું જ કહેવાય નહીં. બાકી આપણા પોતાના (શુદ્ધાત્માના) પ્રદેશને કંઈ જ થાય તેમ નથી. જે દેહે મોક્ષે જવાનું છે તે દેહ બહુ મજબૂત હોય, નિર્વાણ પામનારો દેહ ‘ચરમ શરીર’ કહેવાય.
- ભગવાન આ દેહમાં ક્યાં સુધી રહે ? પ્રતિષ્ઠિત આત્માનો મુકામ હોય ત્યાં સુધી જ રહે. મૂળ આધાર તો શુદ્ધાત્માનો જ છે. પ્રાણના આધારે જીવે તે પ્રાણી. નાક આઠ મિનિટ દબાવીએ તો પ્રાણ ચાલ્યો જાય, એવું છે આ બધું ! આ તો મશીનરી છે.
દેહભાન એ બેભાનપણું છે. દેહાધ્યાસ એ જ અજ્ઞાન. સ્વમાનથી મુક્તિ છે.
- સ્થૂળ દેહ વીતરાગી છે. જેટલી આ ટિપાઈ વીતરાગી છે તેટલો આ સ્થૂળ દેહ પણ વીતરાગી છે. તેટલો જ આત્મા પણ વીતરાગી છે. સુક્ષ્મ દેહ બધાની જવાબદારીવાળો છે. સૂક્ષ્મ દેહ અમુક પરમાણુઓનો બનેલો છે. સ્થૂળ દેહની કોઈ પણ ચેષ્ટાથી આત્માને કંઈ પણ લેવા-દેવા નથી. બધું દુ:ખ પણ સૂક્ષ્મ દેહ જ ભોગવે છે. સૂક્ષ્મ દેહ તે આત્માનો આવિર્ભાવ છે. સૂક્ષ્મ દેહે જ “હુંપણાની પ્રતિષ્ઠા કરે છે એટલે સૂક્ષ્મ દેહ પ્રતિષ્ઠિત આત્મા જેવો છે.
