________________
આપ્તવાણી-૧
આપ્તવાણી-૧
આવે છે. મોટી ગાંઠ હોય તો બહુ વિચાર આવે અને ચોરી કરી પણ આવે. અને પાછો કહે છે કે મેં કેવી ચાલાકીથી ચોરી કરી ! એવું કહે, એટલે ચોરીની ગાંઠને ખોરાક મળી જાય. પોષણ મળે એટલે નવાં બીજ પડ્યા કરે ને ચોરીની ગાંઠ મોટી ને મોટી થતી રહે. જ્યારે બીજો ચોર હોય તે ચોરી કરે ખરો પણ સાથે સાથે એને મહીં ડંખ્યા કરે કે આ ચોરી થાય છે તે બહુ ખોટું થાય છે, પણ શું કરું, પેટ ભરવા કરવું પડે છે. તે હૃદયપૂર્વક પશ્ચાત્તાપ કરતો રહે એટલે ચોરીની ગાંઠને પોષણ ના મળે. અને આવતા ભવ માટે ચોરી ના કરવી એવાં બીજ નાખે છે, તે બીજા ભવે ચોરી ના
કરે,
મન જે જે વિચાર બતાવે છે તેમાં પોતે અજ્ઞાનતાથી સંકલ્પ-વિકલ્પ કરે છે તેના ફોટા પડે છે. તેની નેગેટિવ ફિલ્મ તૈયાર થાય છે ને ગમે ત્યારે તે રૂપકમાં આવે છે ત્યારે તે પડદા ઉપર પિક્સર જોઈએ તેવું હોય છે. આ સિનેમામાં જે ફિલ્મ જુએ છે તે તો ત્રણ કલાક પછી “ધી એન્ડ’ બતાડે છે તે એન્ડવાળી ફિલ્મ છે, જ્યારે મનની ફિલ્મ એન્ડલેસ છે. અને એનો જ્યારે ધી એનું થાય ત્યારે મોક્ષ થાય. તેથી જ તો કવિએ આ ઔરંગાબાદમાં સિનેમાના ઓપનિંગમાં ગાયું હતું કે
તીન ઘટે કા ફિલ્મ દિખાવા દુનિયાભર મેં ચલતે હૈ, કિન્તુ મન કી ફિલ્મોં કા “ધી એન્ડ' કો મોક્ષ હી કહતે હૈં.”
આ લોકો તો મનને વશ કરવા નીકળ્યા છે. તે ના ગમતી ફિલ્મ દેખાય છે, ત્યારે મૂઓ, એને કાપ કામ કરે છે. તે શી રીતે કપાય ? એ તો ફિલ્મ ઉતારતી વખતે જ ચોક્કસ રહેવું હતું ને ? મને એ તો ફિલ્મ છે. ફિલ્મમાં જે આવે તે જોવાનું અને જાણવાનું. એમાં રડવાનું કે હસવાનું ના હોય. કેટલાક તો ફિલ્મમાં બાયડી મરી જાય તો મૂઓ અહીં ખુરશીમાં બેઠો બેઠો રડે, જાણે એની જ બાયડી ના મરી ગઈ હોય ! અલ્યા, એમાં રડવાનું ના હોય ! એ તો ફિલ્મ છે !
જ્ઞાતા - ોયતો સંબંધ અમે તો મનની ફિલ્મને જોઈએ અને જાણીએ. કયા કયા વિચારો આવ્યા ને ગયા તે જોઈએ અને જાણીએ. અમારે અને વિચારને ખાલી
હાથ મિલાવવા પૂરતો જ સંબંધ હોય. શાદી ના કરી દઈએ. મહાવીર ભગવાન પણ તેમ જ કરતા. તેમને તો વિચારો આવતા દેખાય અને જતા દેખાય. આવે અને જતા રહે. તેમને પણ વિચારો ઠેઠ સુધી આવતા. અલ્યા ! વિચાર છે તો તું છે ! એ જોય છે ને તું જ્ઞાતા છે. શેય-જ્ઞાતાનો સંબંધ છે. જો શેય જ ના હોય તો તું શાનો શાતા ? છેક મોક્ષે જવાના છેલ્લા સમય સુધી મનની ફિલ્મ દેખાય અને એ પૂરી થાય એટલે સંપૂર્ણ મુક્ત થાય, નિર્વાણ થાય. એકલા અંધારામાં નીકળતા હોય અને જો ચોરના વિચાર આવે તો સમજી જવું કે આજે નહીં તો કો'ક દહાડેય લૂંટાવાના છીએ. જો વિચાર જ ના આવે તો સમજી જવું કે લૂંટાવાના નથી. વિચાર, આવે છે તે ફોરકાસ્ટ થાય છે. એ માલ મહીં ભરેલો છે તેથી વિચાર સ્વરૂપે પ્રગટ થાય છે. આવો વિચાર આવ્યો એ એક એવિડન્સ (સંયોગ) છે. આપણે” તો જોવાનું ને જાણવાનું અને ત્યાં આગળ વિશેષ જાગૃત રહેવાનું. જગતમાં મનનું સાયન્સ ખાસ સમજવા જેવું છે. બધા મનોલય કરવા જાય છે. અલ્યા, મનનો નાશ કરવાનો નથી. મનનો નાશ થાય તો મેન્ટલ થઈ જાય. મનમાં સારું આવે એવું ના હોવું જોઈએ, જે આવે તે ભલે આવે. મનને આપણે શું કહેવાનું ? તારે ભોં ભોં વગાડવું હોય તો એવું વગાડ અને પીપૂડું વગાડવું હોય તો તે વગાડ. કાર્ય મનને રોકનાર કે ફેરવનાર આપણે કોણ ? કોઈ બાપોય તેને ફેરવી ના શકે, કારણ તે તો ઈફેક્ટ છે. એનાથી બીવાનું શું ? એ વાજું ના વગાડે તો આપણે સાંભળીએ શું ? આપણે એડજસ્ટમેન્ટ લેવાનું. જેમનું ગાવું હોય તેમનું ગાઓ. અમને તો બધી જ બાજુનો શોખ છે. જ્ઞાન થતાં પહેલાં સારાનો શોખ હતો એથી બીજું સાંભળવાનું નહોતું ગમતું. હવે તો અમે તારી સાથે એડજસ્ટ થઈ ગયા છીએ. માટે તારે જે વગાડવું હોય તે વગાડ. હવે રાગ-દ્વેષ કરે એ બીજા.
મત ઉપર બેસી જાવ
અમને જ્ઞાન ોતું તો પણ અમને મનમાં વિચાર આવે ત્યારે હું સમજી જાઉં કે આજે ઊંધવા દે તેમ નથી. તે હું મનને કહ્યું, “દોડો, દોડો, બહુ સારું, બહુ સારું, દોડ, દોડ, તું ઘોડો અને હું ઉપર બેસનાર. તારે જે રસ્તે ચાલવું હોય તે રસ્તે ચાલ. તું છે અને અમે છીએ.” તે સવારના સાત
