________________
આપ્તવાણી-૧
૬૪
આપ્તવાણી-૧
છે, આ માયાની તો ! છેક છેલ્લે સુધી આ માયા જીતાય તેવી નથી, ક્રમિક માર્ગમાં ભગવાન પદ સામું હારતોરા લઈને આવે ત્યારે, આ માયા ! એ ભેગું ના થવા દે. એ તો જ્ઞાની પુરુષ મળે તો જ ઉકેલ આવે ને માયાની વંશાવળી નિર્મૂળ થાય. અમે બીજું કશું જ ના કરીએ. માન, અહંકાર નામનો જે એનો સૌથી મોટો છોકરો તેને જ જડમૂળથી ઉખાડી નાખીએ, કાઢી નાખીએ. એટલે બીજા પાંચેય છોકરા ને માયા ડોશી બધાં ય મરી જાય. એટલે છૂટકારો થાય ને મુક્તિ થાય. અમે જ્ઞાન આપીએ, એટલે તમારી સર્વે માયાથી મુક્તિ અપાવીએ.
સુખતા પ્રકાર જગતમાં ત્રણ પ્રકારનાં સુખ છે : (૧) ઈન્દ્રિય સુખ (૨) નિરિન્દ્રિય સુખ (૩) અતીન્દ્રિય સુખ.
આ પંચેન્દ્રિયથી જ વિષયો ભોગવે છે તે ઇન્દ્રિય સુખ. ઇન્દ્રિય સુખની ડાળ છોડી દીધી ને અતીન્દ્રિય સુખ હાથમાં આવ્યું નથી, તે અધવચ્ચે લટક્યા. નિરિન્દ્રિય સુખમાં, ગદ્ધા મસ્તાનીમાં સ્તો ! અને અતીન્દ્રિય સુખ તે કેવળ પોતાનું, આત્માનું અનંત સુખ. એ તો આત્મા જાણ્યા વગર ઉત્પન્ન થાય જ નર્ટી.
શિયાળાની રાતની કડકડતી ટાઢ હતી ને એક ગામમાં મુસાફરખાનામાં એક ઇન્દ્રિય સુખવાળો, બીજો નિરિન્દ્રિય સુખવાળો ને ત્રીજો અતીન્દ્રિય સુખવાળો એમ ત્રણ જણા જઈ ચઢ્યા. રાત્રે હીમ પડ્યું ને ત્રણેયની પાસે ઓઢવા પાથરવાનું કંઈ જ ન હતું. તે આખી રાત તેમની ત્રણેયની કેવી ગઈ, ખબર છે? ઇન્દ્રિય સુખવાળો પાંચ પાંચ મિનિટે બરાડી ઊઠે, “ઓ બાપરે ! મરી ગયો રે, આ ટાઢમાં તો હું મરી ગયો.” તે સવારે ખરેખર જ તે મરી ગયેલો હતો.
નિરિન્દ્રિય સુખવાળો થોડી થોડી વારે બોલે, “અબે સાલી ઠંડી બહુત હૈ. પર છીટ, મેરે કો કહાં લગતી હૈ ? યે તો દેહ કો લગતી હૈ.” એમ અહંકાર કરીને આખી રાત કાઢે અને સવારે જુઓ તો શરીર આખું ઠંડું પડી ગયું હોય. પણ મૂઓના ધીમાં ધીમાં શ્વાસ ચાલતા હોય !
અને અતીન્દ્રિય સુખવાળો ? એ તો હીમ બહાર પડવા માંડે ને પોતાની જ્ઞાન ગુફામાં જ પેસી જાય ! દેહથી સંપૂર્ણ છુટો જ રહે આખી રાત ! પોતાના અનંત સુખના ધામમાં જ રહે ! અને સવારે પચ્ચે ચાલતી પકડે.
નિરિન્દ્રય સુખવાળો અહંકારની મસ્તીમાં જ રહ્યા કરે. લોક બાપજી, બાપજી કરે ને પેલો ગધ્ધા મસ્તાનીમાં રહે !
મળ-વિક્ષેપ-અજ્ઞાત : રાગ-દ્વેષ-અજ્ઞાત વેદાંતમાં કહ્યું છે કે મળ, વિક્ષેપ ને અજ્ઞાન જાય તો મોક્ષ થાય. ત્યારે જૈનદર્શનમાં કહ્યું છે કે રાગ, દ્વેષ ને અજ્ઞાન જાય તો મોક્ષ થાય.
દેહના મળે તો આ જુલાબથી જાય પણ મનના મળ ન જાય. ને ચિત્તનો તો કશાયથી ના જાય. જ્યાં સુધી અજ્ઞાન છે ત્યાં સુધી બધા વિક્ષેપ રહે. કંઈક શાંતિ રહે માટે આ લોકો મળ, વિક્ષેપ કાઢ કાઢ કરે છે. જ્ઞાન મળે પછી શું રહ્યું ? મળ, વિક્ષેપ તે તો સત્સંગમાં આવે એટલે જતાં રહે.
આ જીવ શાનાથી બંધાયો છે ? અજ્ઞાનથી. તો છૂટે શાનાથી ? જેનાથી બંધાયો છે તેના પ્રતિપક્ષીથી એટલે કે જ્ઞાનથી.
‘ચંદુલાલ છું” એ જ આરોપિત જગ્યાએ રાગ છે અને બીજી જગ્યાએ ષ છે. એટલે કે સ્વરૂપમાં દ્વેષ છે. એક બાજુ રાગ હોય તો તેની સામી બાજુએ, સામે ખૂણે ષ હોય જ. અમે સ્વરૂપનું ભાન કરાવીએ. શુદ્ધાત્માનું લક્ષ બેસાડીએ એટલે તે જ ક્ષણે તે ‘વીતષમાં” આવ્યો અને જેમ જેમ આગળ વધ્યો તેમ તેમ વીતરાગ થતો જાય. વીતરાગ એટલે મૂળ જગ્યાનું સ્વરૂપનું જ્ઞાન-દર્શન તે. અમે તમને આખું કેવળ જ્ઞાન અને કેવળ દર્શન આપીએ છીએ. તે તમને સંપૂર્ણ કેવળ દર્શન ઉત્પન્ન થાય છે. અને કેવળજ્ઞાન ત્રણસો સાઇઠ ડીગ્રીનું સંપૂર્ણ નથી પચતું. કાળને લીધે. અરે, અમને જ ચાર ડીગ્રીનું અજીર્ણ થયું ને ! અમે આપીએ છીએ ત્રણસો સાઈઠ ડીગ્રીનું કેવળ જ્ઞાન પણ તે તમને પચશે નહીં. તે તમે અંશ કેવળ જ્ઞાની કહેવાઓ. જેટલા અંશે આત્મસ્વભાવ પ્રગટ થતો જાય તેટલા અંશે કેવળ જ્ઞાન પ્રગટ થતું જાય. સર્વાશે આત્મસ્વભાવ પ્રગટ થાય ત્યારે સવાશે કેવળ જ્ઞાન કહેવાય.
