Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयधोतिका टीका प्र.३ उ.२ सू.१२ करयां पृथिव्यां कति नरकावासा १५९ नरकाः सूर्यादिप्रकाशरहिता इत्यर्थः, तथा- मेंयवसापूयरुहिरमंसचिक्खिल्ल लित्ताणुलेवणतला' स्वभावत एव सम्पन्नः मेदो वसा पूतिरुधिरमांस: चिविखल्ला -कर्दमः तेन लिप्तमुपलिप्तम् अनुलेपेन सकृत् लिप्तस्य पुनः पुनरुपलेपेन वलंतद्तभूमितलं येषां ते मेदो वसा पूतिरुधिरमांसचिविखल्ललिप्तानुलेपनतला नरकाः, अतएव 'असुई अशुचय:-अपवित्राः 'बीभत्था' बीभत्साः दर्शनेऽपि अतिजुगुप्त्सोत्पत्तेः 'परमदुभिगंधा' परमदुरभिगन्धाः मृतगवादिक लेवरेभ्योऽपि अतीवानिष्ट दुरभिगन्धाः । 'काऊ अगणि वन्नामा' कापोताग्निवर्णामाः लोहे धम्यमाने यादृकपोतो बहुकृष्णरूपोऽग्नेर्ग:, अयमर्थ:-लोहे धम्यमाने यादृशी कृष्णवर्ण रूपाग्निज्वाला विनिर्गच्छति ताशी आमा वर्ण वरूपं येषां ते कापोताग्निवर्णाभाः । तथा 'कक्खडफासा' कर्व शरुपीः कर्कशोऽति दुःसहोऽसि का तल भाग स्वभावतः मेद-वशा-चर्वी पूति (रसी) पीप-रुधिर और मांस जनित कीचड से सनी रहती है बार २, उपलिप्त होती है अत: वह अशुचि अपवित्र है इसलिये वह वीभत्स देखने में बड़ी भारी ग्लानि दायक होती है उससे ऐसी अनिष्ट गन्ध दुर्गन्ध निकलती रहती है कि जैसी दुर्गन्ध मरे हुए गाय आदि जानवरों के कलेवर-शरीर में से निकलती रहती है उन नरकावासों की आमा-कान्ति-वर्ण-स्वरूप ऐसी होती है कि जैसी लोहे को लाल करते समय अग्नि की ज्वाला होती है। लोहे को भट्टी में लाल करते समय अग्नि की ज्वाला अत्यन्त कृष्ण रूप घाली हो जाती है इसलिये यहां 'काऊ अगणिवन्नाभा' ऐसा विशेषण दिया गया है 'कक्खड फासा' यहाँ कर्कश स्पर्श असि ત્યાં અભાવ જ છે તથા ત્યાંની પૃથ્વીને તલભાગ સ્વભાવથી જ મેદવશા-ચબી પતિ, પીપ પરૂ, લેહી. અને માંસના કાદવથી જ વ્યાપ્ત બની રહે છે. અને વારંવાર ઉપલિસ ખરડાયેલ થતી રહે છે. તેથી એ અશુચિ નામ અપવિત્ર છે. તેથી તે બીભત્સ ભયાનક બીહામણું અને દેખવામાં ઘણજ ભારે ગ્લાનિકારક હોય છે. તેમાંથી એવી અનિષ્ટ ગંધ અર્થાત દુર્ગધ નીકળતી રહે છે, કે મરેલા ગાય વિગેરે જનાવરોના કલેવર-શરીરમાંથી નીકળ્યા કરે છે. તે નરકાવાસની આભા કાંતિ, વર્ણ સ્વરૂપ, એવી હેય છે કે જેવી કાંતિ લોખંડતે અગ્નિમાં તપાવવાના સમયે અગ્નિની જવાલા હોય છે. અર્થાત ખંડને ઠીમાં લાલ કરતી વખતે અગ્નિની જવાલા કાળા વર્ણવાળી થઈ જાય છે, તેથી અહિંયાં 'काठ अगणिवण्णाभा' 'भाभानु विशेष मापामा मावेस छ 'कक्खड
