Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका
प्र. १ जीवाजीवाभिगममध्ययनप्ररूपणम् १७ मर्थः-जिनैर्हिताप्रतिपातियोगसिद्धैर्गणधरैरनुचीर्ण सम्यक् तदर्थावगमेनाऽसंगशक्तिगर्भिता निवर्तकसमभावप्राप्त्या समाधिरूपेण परिणमितमिति जिनानुचीर्णम् ॥ अथवा-जिनानुचीर्णमिति, जिनैरतीतकालिकैरनन्तैः सामान्यकेवल्यादिभिरनुचीर्णम्-आसेवितम् तदनुसेवनादेव तेषां जिनत्वप्राप्तः ॥ अतएव तादृशसमाधिभावतः संप्राप्तातिशयविशेषप्रभावेण गणधराणां तादृशी सूत्रकरणशक्तिर्भवतीति दर्शयन्नाह-जिणप्पण्णतं' जिनप्रज्ञतम् , जिनैर्हिताप्रतिपातियोगिभिर्गणधरैः प्रज्ञप्तम् स्वेतरजीवानुग्रहाय सूत्ररूपेण आचाराद्यङ्गोपाङ्गादिभेदेन रचितमिति जिनप्रज्ञप्तम् तदुक्तम् -
गणधरों का ही ग्रहण किया गया है। क्योंकि गणधरों के मनः पर्ययज्ञान होता है, अतः ये मनःपर्ययज्ञानी जिन कहलाते हैं। ये गणवर हित से अप्रतिपातियोग से सिद्ध होते हैं। अर्थात् ऐसे योग से ये सिद्ध होते हैं यो इन्हें हित से प्रतिपात कराने वाला-पीछे हटाने वाला कोई नहीं होता है। उनके द्वारा यह जिनमत समाधिरूप से परिणमित हुआ है यह समाधि उन्हें समभाव की प्राप्ति से प्राप्त होती है। समभाव की प्राप्ति उन्हें जिनमत के यथार्थज्ञान से प्राप्त असंगशक्ति की प्राप्ति से होती है । अतः इससे वह समभाव उनकी आत्मा से फिर कभी छूटता नहीं है। अथवा-जिनानुचीर्ण शब्द का ऐसा भी अर्थ होता है कि अतीतकाल में जितने भी सामान्यकेवली आदि जिन हो चुके हैं उनके द्वारा यह जिनमत आसेविन हुआ है। क्योंकि इसी के अनुसेवन से ही उन्हें जिनत्व की प्राप्ति हुई है। अतएव ऐसे समाधिभाव से संप्राप्त अतिशय विशेष के प्रभाव द्वारा गणधरों में ऐसी सूत्र करने की शक्ति आ जाती है कि जिससे वे 'जिणप्पण्णत्तं' अपने से इतर जीवों के अनुग्रह के लिये सूत्ररूप से-आचार आदि अङ्गोपाङ्ग आदि के भेद से इस जिनमत की रचना करते हैं। જ્ઞાનને સદ્ભાવ હોય છે. આ ગણધરે એવા વેગથી સિદ્ધ થાય છે કે જે યોગ તેમને હિતના માર્ગમાથી કદી પણ પાછા હઠાવતું નથી. આ પ્રકારના હિતના માર્ગમાં જ દઢ રાખનાર
ગને અપ્રતિપાતિયોગ કહે છે. તેમના દ્વારા આ જિનમત સમાધિ રૂપે પરિણમિત થયો છે. સમભાવની પ્રાપ્તિ થવાને લીધે આ સમાધિ તેમને પ્રાપ્ત થાય છે. જિનમતના યથાર્થ જ્ઞાન દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલ અસંગશક્તિ દ્વારા તેમને આ સમભાવની પ્રાપ્તિ થાય છે, તેથી આ સમભાવ તેમના આત્મામાંથી કદી પણ નીકળી જતું નથી અથવા “જિનાનુચર્ણિ પદને આ પ્રકારને અર્થપણ થઈ શકે છે – ભૂતકાળમાં જેટલા સામાન્ય કેવળી આદિ જિન થયા છે તેમના દ્વારા આ જિનમતનું સેવન થયું છે, અને તેના આસેવનને લીધે જ તેમણે જિનત્વની પ્રાપ્તિ કરેલી છે તેથી એવા સમાધિભાવથી સંપન્ન અતિશય વિશેષના પ્રભાવ દ્વારા ગણધ
मा ५ सूत्र २यवानी सेवी शत मावी जय छ ३ था तमे। “जिणप्पण्णत्तं" मान्य જી પર અનુગ્રહ કરવાને માટે સૂત્ર રૂપે–આચારાંગ આદિ અંગોપાંગ રૂપે-જિનમત
જીવાભિગમસૂત્ર
