________________
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-પહેલો પ્રકાશ
૧૦
પ્રસ્તાવના
પરમાત્માનું જ્ઞાન દેશ, કાલ અને સ્વભાવના (=પર્યાયોના) દૂરપણાના. અંતરથી રહિત હોવાથી વર્તમાન, ભવિષ્ય અને ભૂત એ ત્રણ કાળના પદાર્થોને પ્રકાશિત કરે છે. દેશ-કેવલી જે ક્ષેત્રમાં હોય તે ક્ષેત્રથી ગમે તેટલા દૂર રહેલા પદાર્થોને પ્રકાશિત કરે છે. કાલ-ભૂતકાળમાં અનંતકાળ પહેલાં પણ થઇ ગયેલા અને ભવિષ્યમાં અનંતકાળ પછી પણ થનારા પદાર્થોને પ્રકાશિત કરે છે. સ્વભાવ- . અમુક જ પર્યાયોને પ્રકાશિત કરે છે એવું નથી, સર્વ પર્યાયોને પ્રકાશિત કરે છે.
यस्मिन्विज्ञानमानन्दं, ब्रह्म चैकाङ्ग(त्म)तां गतं । ..
स श्रद्धेयः स च ध्येयः, प्रपद्ये शरणं च तम् ॥४॥ ૪) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ – મિ-જેમાં, વિજ્ઞાન-કેવળજ્ઞાન, સાનન્દ્ર-સ્વાભાવિક સુખ, -અને, બ્રહપરમપદ એ ત્રણે, રાત્મતાં-એકતાને, ત*-પામ્યા છે, સં:-તે પરમાત્મા શ્રય-શ્રદ્ધા કરવા યોગ્ય છે, ઘ-અને, સં:-તે પરમાત્મા, ધ્યેય: ધ્યાન કરવા યોગ્ય છે, -તથા, તે-તે પરમાત્માનું, શi-શરણું, પ્રપો-હું સ્વીકારું છું.
तेन स्यां नाथवाँस्तस्मै, स्पृहयेयं समाहितः ।
ततः कृतार्थो भूयासं, भवेयं तस्य किङ्करः ॥५॥ ૫) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ તેને-તે પરમાત્માથી, નાથવાનું સનાથ છું, સમાહિત -પરમાત્મામાં તલ્લીન બનેલો હું, તસ્મ-તે પરમાત્માને, પૃદયં-ચાહું છું, તત:-તે પરમાત્માથી, તો મૂયા-હું કૃતકૃત્ય છું, તસ્ય-તે પરમાત્માનો, વિઠ્ઠ: મયં-હું દાસ છું.
तत्र स्तोत्रेण कुर्यां च, पवित्रां स्वां सरस्वतीम् ।
इदं हि भवकान्तारे, जन्मिनां जन्मनः फलम् ॥६॥ ૬) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ– વ-અને, તત્ર-તે પરમાત્માની, સ્તોત્ર-સ્તુતિથી, સ્વ-મારી, સરસ્વતી-વાણીને, પવિત્ર-પવિત્ર, ૩-કરું છું, દિકારણ કે, મવાિન્તા-સંસાર રૂપ અરણ્યમાં, નિન-પ્રાણીઓના, નન:-જન્મનું, રૂટું હિં-આ જ, નં-ફળ છે.
