________________
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-ત્રીજો પ્રકાશ
૩૨
કર્મક્ષયજન્ય ૧૧ અતિશય
સામ્રાજ્યનો મહિમા (=ઉત્કર્ષ) તે યોગ સામ્રાજ્ય મહિમા.
- આ યોગસામ્રાજ્ય મહિમા માત્ર પોતાના ઘરના ખૂણામાં જ પ્રવર્તેલો છે એવું નથી, કિંતુ જંગમ અને સ્થાવર રૂપ પણ જગતમાં પ્રસિદ્ધ થયેલો છે તથા ઘાતી કર્મોના અત્યંત અભાવથી થયેલો છે, નહિ કે બીજાઓએ સ્વીકારેલા “સદાશિવ” આદિ દેવની જેમ સાથે થયેલોત્રજન્મથી જ થયેલો છે. કારણ કે તે પ્રામાણિક નથી=પ્રમાણથી સિદ્ધ થતો નથી. (૧૨) આ કર્મક્ષય સહેલો છે એવું નથી એમ બતાવતાં ગ્રંથકાર કહે છે –
अनन्तकालप्रचित-मनन्तमपि सर्वथा ।
त्वत्तो नान्यः कर्मकक्ष-मुन्मूलयति मूलतः ॥१३॥ ૧૩) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ હે દેવાધિદેવ! અનન્તાનચિત-અનંત પૂગલ પરાવર્તાથી ઉપાર્જન કરેલા, નિત્તમપિ-અનંત પણ, વા-કર્મરૂપ વનને, વત્તો-આપનાથી, કન્ય:અન્ય કોઇ દેવ, સર્વથા સર્વ રીતે, મૂળત:-મૂળથી, રમૂનયતિ-છેદતો નથી છેદી શકતો નથી.
હે અનુપમ શક્તિસંપન્ન સ્વામી ! અનંત પુગલપરાવર્તાથી વૃદ્ધિ પમાડેલા, એથી જ અપરિમિત અને મૂલોત્તર પ્રકૃતિના સમૂહથી ગાઢ એવા જ્ઞાનાવરણ આદિ કર્મોના વનને આપના જેવાથી અથવા આપનાથી અનુગૃહીત કરાયેલાથી બીજો કોણ મૂલથી સર્વથા ઉખેડે છે ? આવા પ્રકારના કર્મવનને આપની જૈમ ઉન્મેલનનો ઉપાય નહિ જાણનારો બીજો કોણ મૂળથી ઉખેડી નાખવા સમર્થ છે ? અર્થાત્ કોઇ પણ નથી. | સર્વથા ઉખેડી નાખવું એટલે ફરી ઉત્પન્ન ન થાય તે માટે બધી રીતે ઉખેડી નાખવું. (૧૩)
૧. બેઇંદ્રિય વગેરે જંગમ છે, અને એકેંદ્રિય સ્થાવર છે. એકેંદ્રિય વૃક્ષ પણ ભગવાનને નમે
છે, આથી સ્થાવરમાં પણ યોગસામ્રાજ્યમહિમા પ્રસિદ્ધ છે. અથવા સ્થાવર એટલે જડ.
