________________
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-છઠ્ઠો પ્રકાશ
૬ ૨
વિપક્ષ નિરાસ
આપની સ્તુતિ સિવાય બીજું કોઇ વચનનું ફળ નથી અને આપની સેવા સિવાય બીજું કોઇ આ જીવનનું ફળ નથી. આથી આપની સ્તુતિ અને સેવા સિવાય બીજું કશું જ કરવા લાયક નથી.)
હે વિશ્વવત્સલ ! પરદર્શનીઓ આપની યોગમુદ્રાથી પણ રહિત છે, તેથી આંતર શત્રુઓથી ત્રાસ પામેલા અમે યથાર્થનાથ એવા આપનું જ શરણ સ્વીકારીએ છીએ. કારણ કે આ જગતમાં આ ભયથી આપના સિવાય બીજો કોઇ જ રક્ષણ કરનાર નથી. તથા સમસ્ત સ્તુત્યગણમાં મુખ્ય એવા આપની જ સાન્તર્થ સ્તુતિઓથી
સ્તુતિ કરીએ છીએ. આથી જ આપની સ્તુતિથી અધિક બીજું શું બોલીએ ? કારણ કે બોલવામાં કુશળતાનું ફળ આપની સ્તુતિ કરવી એ જ છે. તથા જે જીવો સર્વ જીવોથી સેવવા યોગ્ય છે તે જીવોથી પણ સહર્ષ સેવા કરવા લાયક આપની અમે ઉપાસના કરીએ છીએ. આથી જ સઘળાં સત્કાર્યોમાં આપની ઉપાસના મુખ્ય હોવાથી અમે આપની ઉપાસના સિવાય બીજું શું કરીએ ? આપની ઉપાસના કર્યું છતે સઘળાંય સત્કાર્યો કર્યા જ છે.
' અહીં શ્લોકમાં શરણાર્થી આપના ઉપાસકો ઘણા હોવાથી તેના કથનમાં પ્રીમ વગેરે બહુવચનના પ્રયોગો છે. ભગવાન તો એક જ હોવાથી ત્વાન્ એ પ્રમાણે એક વચન છે. આથી આવા પ્રયોગથી સ્તુતિકારના ઔચિત્યનો ભંગ થતો નથી. આ પ્રમાણે અન્ય સ્થળે પણ જાણવું. (૫)
આ પ્રમાણે સ્વામીના શરણે ગમન, સ્વામીની સ્તુતિ અને સ્વામીની ઉપાસનાથી કૃતકૃત્ય પણ સ્તુતિકાર જગતને કુતીર્થિકોથી કદર્થના પામતું જોઇને ખેદસહિત આ કહે છે
સ્વર્ય નીમાવા, પ્રતાપપપ પ ા
वञ्च्यते जगदप्येतत्, कस्य पूत्कुर्महे पुरः ? ॥६॥ ૬) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ– ૧. યોગ-ક્ષેમ કરે તે નાથ. અપ્રાપ્ત ગુણોની પ્રાપ્તિ કરાવવી તે યોગ, પ્રાપ્ત ગુણોની રક્ષા
કરવી તે ક્ષેમ. આવા યોગ-મને જે કરે તે યથાર્થ નાથ કહેવાય. ભગવાન આવા યોગલેમને કરતા હોવાથી યથાર્થ નાથ છે.
