________________
શ્રી વીતરાગ સ્તોત્ર-છઠ્ઠો પ્રકાશ
૬૫
વિપક્ષ નિરાસ
૮) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ હે જગન્નાથ ! હાહા-કેવી ખેદની બીના છે કે, તેવાસ્તિel:-દેવને માનનારા, પ-બીજા મોહાંધ જીવો, પરોપસ્થ-સ્થિતૈઃ-પેટ અને ઉપસ્થ- ઇંદ્રિયોથી વિટંબણા પામેલા, પિ-પણ, વૈવર્ત -દેવતાઓથી (પોતાને), તાર્યા-કૃતકૃત્ય માનતા (માનીને), જવાદિ-આપના જેવા સર્વોત્કૃષ્ટ દેવો)નો, નિદgવતે-અપલાપ કરે છે.
| અજ્ઞાન જીવો રાગી દેવોનો સ્વીકાર કરીને મૌન રહ્યા હોત તો હજી બહુ વાંધો ન હતો, પણ એ લોકો આગળ વધીને આપનામાં કોઇ વિશેષતા=મહત્તા નથી એમ કહીને આપનો અપલાપ કરે છે, એ બહુ ખેદની બીના છે.
હે ભગવન્! કેવી ખેદની બીના છે કે-કુમતથી જેમની તત્ત્વબુદ્ધિ ક્ષીણ થઇ ગઇ છે તેવા બીજા દેવાસ્તિકો (દેવને માનનારાઓ) રસના અને સ્પર્શન આદિ ઇંદ્રિયોના નિર્મર્યાદ વિકારોથી વિડંબના પામેલા પણ દેવોથી પોતાને કૃતકૃત્ય માનીને સઘળી ઇંદ્રિયોના વિકારોનું મૂળ બીજ એવા મહામોહને જેમણે મૂળથી ઉખેડી નાખ્યો છે અને એથી જ ચિદાનંદ રૂપ પરમબ્રહ્મમાં વિલીન થયેલા પણ આપના જેવા (સર્વોત્કૃષ્ટ દેવો)નો અપલાપ કરે છે=મજાક પૂર્વક હસીને “એમનું કોઇ કામ નથી” એમ પ્રલાપ કરે છે. સમસ્ત દુષ્કતોને સ્વીકારનારા ( કોઇ પણ દુષ્કૃત કરવામાં વાંધો નથી એમ માનનારા) નાસ્તિકોને માટે આ પણ ઉચિત છે. પણ હતાશ થઇ ગયેલા અને તે જ દેવોથી દેવાસ્તિક ( દેવને માનનારા) આ લોકો તો આપના જેવાઓનો અપલાપ કરે છે. આ પ્રમાણે અહો મોહનો વિલાસ !(૮) - સઘળા પરમતો પ્રાયઃ અસત્કલ્પના કરવામાં તત્પર અને અપ્રમાણિક છે, કેવલ ધિઢાઇથી જ ગળાની ગર્જના કરે છે એમ સ્તુતિકાર કહે છે. खपुष्पप्रायमुत्प्रेक्ष्य, किञ्चिन्मानं प्रकल्प्य च ।
સમિત્તિ હે હે વા, ર હેર્લિનઃ પરે ! ૯) અન્વય સહિત શબ્દાર્થ– હે દેવાધિદેવ !હેર્લિન -ઘરમાં જ શૂર, પરે-પરવાદીઓ, પુષ્પપ્રાર્થ-આકાશકુસુમ જેવું, વિશ્ચિ-કંઇક, ક્ષય-સ્વમતિથી કભીને, ઘ-અને, માન-પ્રમાણ, પ્રથ-કલ્પીને અમે જ તત્ત્વ મેળવ્યું છે એમ ફૂલાઇ જવાથી), દેવદર્શનમાં,
